Ngày 25/7/2021, tiếp tục chương trình làm việc tại Kỳ họp thứ nhất, Quốc hội thảo luận về: Đánh giá kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, ngân sách nhà nước 6 tháng đầu năm, các giải pháp thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, ngân sách nhà nước 6 tháng cuối năm 2021 và Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2021-2025 (trong đó có nội dung về tăng cường công tác phòng, chống dịch Covid-19 trong thời gian tới). Tại phiên họp, ĐBQH Đào Ngọc Dung - Bộ trưởng Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội đại diện Chính phủ làm rõ một số vấn đề mà ĐBQH nêu. Văn phòng Đoàn ĐBQH và HĐND tỉnh Thanh Hóa xin trân trọng giới thiệu toàn văn bài phát biểu của Bộ trưởng Đào Ngọc Dung.
Ảnh: Bộ trưởng Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Dung phát biểu tại hội trường sáng 25/7/2021
Kính thưa các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam,
Kính thưa Quốc hội,
Kính thưa cử tri cả nước,
Với sự quan tâm chỉ đạo của Đảng, Nhà nước, sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, thời gian qua, các chính sách xã hội, an sinh xã hội của chúng ta được triển khai tương đối đồng bộ và có hiệu quả. Nhìn chung, đời sống nhân dân, an sinh xã hội được đảm bảo. Tuy nhiên, trong những tháng đầu năm 2021, nhất là đợt dịch bệnh COVID-19 bùng phát lần thứ tư, từ ngày 27/4 đến nay diễn biến phức tạp, số ca nhiễm tăng mạnh, tạo áp lực lớn đến phát triển kinh tế và đời sống xã hội. Tỷ lệ thất nghiệp của chúng ta là 2,52%, khu vực dịch vụ ảnh hưởng nặng nề do dịch bệnh. Một số ngành đã suy giảm năm 2020, nay tiếp tục suy giảm sâu hơn. Khu vực lữ hành giảm sâu 54,8%, doanh nghiệp dịch vụ, lưu trú giảm tiếp 2,7%; khu vực vận tải giảm 0,7%; 70.000 doanh nghiệp rút khỏi thị trường. Đặc biệt, dịch bệnh đã tấn công vào "thành trì" rất quan trọng của chúng ta, đó là khu công nghiệp, khu chế xuất và doanh nghiệp sử dụng lực lượng lớn lao động, nơi có đóng góp nhiều cho kinh tế, thu ngân sách, nơi chiếm tỷ lệ lớn lực lượng lao động, xấp xỉ 4 triệu người, như Thành phố Chí Minh 1,6, Bình Dương 1,2 triệu, Đồng Nai 1,2 triệu và một số tỉnh như Long An, Hải Phòng, Bắc Giang, Hà Nội có tỷ lệ lớn lực lượng lao động trực tiếp. Một số khu công nghiệp, doanh nghiệp của chúng ta đã tạm thời phải dừng hoạt động như Bắc Giang phải đóng cửa 4 khu công nghiệp, với 322 doanh nghiệp, 150.000 người lao động tạm ngừng việc; Bắc Ninh 42.000 người. Tại thành phố Chí Minh, Hà Nội, Đà Nẵng, Vĩnh Phúc và nhiều địa phương đã phải phong tỏa, giãn cách toàn bộ hoặc từng khu vực, phải đóng cửa hầu hết các dịch vụ hoạt động sản xuất, kinh doanh, làm ảnh hưởng lớn đến đời sống, việc làm của hàng chục triệu lao động.
Thực hiện mục tiêu kép với phương châm đề cao tính chủ động, linh hoạt, sáng tạo của các địa phương với mục tiêu hàng đầu là chăm lo, bảo vệ sức khỏe và tính mạng của người dân, duy trì ổn định các hoạt động sản xuất, kinh doanh, không để đứt chuỗi cung ứng sản xuất kinh, doanh và lao động. Chúng ta và các cơ sở công nghiệp, các doanh nghiệp đã và đang chấp nhận hy sinh một phần tăng trưởng kinh tế để đảm bảo an toàn sức khỏe, tính mạng của người dân. Các doanh nghiệp, khu công nghiệp, chế xuất và người lao động đã và đang vượt qua nhiều khó khăn, chấp nhận "3 tại chỗ": sản xuất tại chỗ, ăn ở tại chỗ, cách ly tại chỗ, v.v. để đảm bảo sản xuất, kinh doanh cũng như sức khỏe và an toàn tính mạng.
Trong điều kiện khó khăn đó, Đảng và Nhà nước đã quan tâm chỉ đạo, ban hành rất nhiều chính sách nhằm hỗ trợ người lao động, doanh nghiệp và người sử dụng lao động, như giảm giá điện, nước, gia hạn nộp thuế giá trị gia tăng, giảm một số khoản phí, lệ phí, hỗ trợ khẩn cấp người dân, người lao động và chủ sử dụng lao động. Đến nay, theo báo cáo và giám sát của Ủy ban Kinh tế của Quốc hội, chúng ta đã hỗ trợ 168,8 nghìn tỷ đồng cho các lực lượng trên. Riêng Nghị quyết 42 triển khai gói 62.000 tỷ, năm 2020. Đây là gói hỗ trợ chúng ta triển khai trong thời điểm chưa có tiền lệ, triển khai trong thời gian gấp, tuy chưa được như mong muốn, nhưng qua ngân sách nhà nước và các chính sách chúng ta đã hỗ trợ cho 14,4 triệu người thụ hưởng, trong đó riêng về ngân sách, tiền mặt hỗ trợ trực tiếp là 13.000 tỷ. Vấn đề này Chính phủ đã giao cho Bộ Kế hoạch và Đầu tư sớm tổng kết nghị quyết và đề xuất ra các chủ trương, chính sách tiếp theo. Riêng đợt dịch lần thứ tư, Chính phủ đã chỉ đạo Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội phối hợp các ngành chủ động đề xuất cấp có thẩm quyền và Chính phủ phối hợp chặt chẽ với Đảng đoàn Quốc hội kịp thời ban hành Nghị quyết 68/NQ-CP và Quyết định 23 của Thủ tướng về một số chính sách hỗ trợ người lao động, người sử dụng lao động. Qua triển khai, đến nay đúng 15 ngày cho thấy, việc ban hành 12 chính sách trong Nghị quyết 68 và Quyết định 23 là kịp thời, đúng và trúng đối tượng, nhìn chung thông thoáng về hồ sơ, về thủ tục, rút ngắn về thời gian. Nhìn chung cho thấy giảm 2/3 thủ tục và rút ngắn 2/3 thời gian so với Nghị quyết 42, thậm chí có những chính sách không cần yêu cầu người lao động, người sử dụng lao động cung cấp hồ sơ trên cơ sở dữ liệu chúng ta đã có. Do vậy, qua 15 ngày triển khai đến nay chúng tôi xin báo cáo Quốc hội kết quả như sau:
63/63 địa phương đã ban hành kế hoạch, chủ trương và đang triển khai nghị quyết, nhiều địa phương đạt kết quả cao. Đến ngày hôm qua (24/7/2021), kết quả cụ thể: Nhóm chính sách hỗ trợ từ Quỹ bảo hiểm tai nạn lao động, bảo hiểm bệnh nghề nghiệp đã hoàn thành rà soát, hỗ trợ cho 375.000 đơn vị sử dụng lao động, với kinh phí là 4.300 tỷ đồng, hỗ trợ cho 11 triệu người lao động được thụ hưởng, chúng ta đã kết thúc chính sách thứ nhất.
Chúng ta đã hỗ trợ kịp thời tiền ăn cho tất cả những người điều trị F0 và cách ly F1; 52.081 người lao động bị tạm hoãn hợp đồng lao động, nghỉ không hưởng lương tại 5.922 doanh nghiệp đã được hưởng chính sách; 5.500 hộ sản xuất kinh doanh được nhận tiền hỗ trợ. Ngân hàng nhà nước đã triển khai tái cấp vốn, qua 1 tuần triển khai, đã có 62 người sử dụng lao động đăng ký và giải ngân 50,4 tỷ đồng, hỗ trợ trong 13.577 lao động. Như vậy đã gấp 10 lần gói 62.000 tỷ.
Tôi xin báo cáo thêm, việc triển khai Nghị quyết 135 Quốc hội khóa XIV về hỗ trợ Tổng công ty Hàng không, theo báo cáo sáng nay của Ngân hàng nhà nước, các ngân hàng đã ký với Tổng công ty Hàng không 4.000 tỷ và đến hôm nay ngân hàng đã tái cấp vốn 2.000 tỷ và đã giải ngân được 600 tỷ theo yêu cầu, sang tuần sau sẽ giải ngân nốt phần còn lại. Đặc biệt, chính sách hỗ trợ người lao động không có giao kết hợp đồng lao động (chúng ta gọi là lao động tự do), đây là đối tượng bị ảnh hưởng sớm nhất, sâu nhất nhưng cũng khó triển khai nhất. Các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Thủ tướng Chính phủ vừa qua đặc biệt quan tâm chỉ đạo, chúng ta đã đề cao tính linh hoạt, sáng tạo và phân quyền mạnh cho các địa phương xem xét, quyết định vấn đề này. Đến nay, chính sách này được triển khai nhanh, có hiệu quả, nhất là các địa phương phải giãn cách xã hội. Tất cả lực lượng lao động bán vé số dạo từ Đà Nẵng đến Cà Mau với hàng trăm nghìn người đã được các địa phương xem xét, đã và đang triển khai hỗ trợ. Thành phố Hồ Chí Minh và nhiều địa phương đã ban hành và thường xuyên cập nhật, bổ sung đối tượng lao động tự do để được hưởng chính sách.
Chúng ta ghi nhận kết quả triển khai các chính sách hỗ trợ cho người lao động, người sử dụng lao động như đại biểu Trần Hoàng Ngân của Thành phố Hồ Chí Minh đã phát biểu; Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ vừa qua đã biểu dương lãnh đạo Thành phố Hồ Chí Minh, Ủy ban Mặt trận, Đoàn đại biểu Quốc hội, ngành lao động và cán bộ, đảng viên ở cơ sở Thành phố Hồ Chí Minh trong điều kiện giãn cách đã khắc phục khó khăn, ngày và đêm, với tinh thần chỉ đạo quyết liệt, sáng tạo. Trong 15 ngày đã đến, từng nhà gặp gỡ từng đối tượng trực tiếp hỗ trợ cho 284.465 người lao động tự do, đạt kết quả 100% đối tượng được thụ hưởng, với 426 tỷ đồng. Đồng thời, Chính phủ đã chỉ đạo Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội, Văn phòng Chính phủ cập nhật từng ngày, từng trường hợp, từng kết quả được hỗ trợ toàn quốc trên Cổng Thông tin dịch vụ quốc gia do Văn phòng Chính phủ đảm nhận và công khai trên các phương tiện thông tin đại chúng cũng như giám sát của cơ quan theo phân công của Chính phủ.
Nhìn tổng quát cho thấy các chính sách ban hành thời gian qua, nhất là gói Nghị quyết 68 và Quyết định 23 đang được triển khai đúng hướng, thiết thực, đúng đối tượng, dễ triển khai. Đối tượng thụ hưởng đang dễ dàng tiếp cận chính sách hơn.
Thời gian tới với chỉ đạo của Đảng, Nhà nước, chúng tôi xin báo cáo một số việc tập trung sau đây.
Thứ nhất, Chính phủ đã và đang chỉ đạo Bộ Kế hoạch sớm tham mưu, tổng kết toàn diện các chính sách hỗ trợ người dân, doanh nghiệp, người lao động, chủ sử dụng lao động bị ảnh hưởng bởi đại dịch COVID để điều chỉnh, bổ sung các chính sách mới cho kịp thời.
Thứ hai, với phương châm càng khó khăn, càng phải quan tâm an sinh phúc lợi, chính sách xã hội, không hy sinh tiến bộ công bằng, xã hội để đổi lấy tăng trưởng kinh tế đơn thuần, như chỉ đạo của đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng.
Thứ ba, thực hiện đúng, đủ, kịp thời các chính sách người có công với cách mạng, nhất là các chính sách trợ cấp phụ cấp theo Nghị định 75 mà Thủ tướng Chính phủ vừa mới ký chiều tối hôm qua. Đồng thời triển khai Quyết định 1142 của Chủ tịch nước về trao quà tới 1,5 triệu người có công nhân dịp kỷ niệm 74 năm ngày Thương binh, liệt sĩ. Đồng thời, cũng tập trung huy động nguồn lực xã hội để chăm lo tốt hơn đời sống người có công với cách mạng.
Thứ tư, hoàn thiện và triển khai ngay các chính sách giảm nghèo đa chiều, bao trùm và bền vững sau khi Quốc hội ban hành nghị quyết và các chính sách an sinh xã hội, bảo trợ xã hội và an ninh con người.
Xin cảm ơn.