Năm 2023, bám sát chỉ đạo của Trung ương, của Tỉnh uỷ; căn cứ các quy định của phát luật; HĐND tỉnh khoá XVIII, nhiệm kỳ 2021 - 2026 tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu lực, hiệu quả, tập trung chỉ đạo, tổ chức thực hiện tốt các nhiệm vụ, quyền hạn theo luật định và các nhiệm vụ đột xuất, phát sinh. Thông qua đó, HĐND tỉnh đã nắm bắt kịp thời tâm tư, nguyện vọng của cử tri và Nhân dân, từ đó có sự chỉ đạo linh hoạt, phù hợp, hoàn thành tốt chức năng, nhiệm vụ của mình, xứng đáng là cơ quan dân cử vì Nhân dân phục vụ.

Căn cứ Quy chế làm việc và Chương trình công tác, hằng năm, Thường trực HĐND tỉnh đã tổ chức các hội nghị để thảo luận, cho ý kiến về tổ chức các kỳ họp HĐND, các phiên họp, phiên giải trình của Thường trực HĐND và chỉ đạo giải quyết các nội dung theo thẩm quyền. Đặc biệt, trước yêu cầu của thực tiễn, để giải quyết kịp thời khó khăn, vướng mắc, phục vụ phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh và các địa phương, Thường trực HĐND tỉnh đã chuẩn bị và linh hoạt tổ chức thêm các kỳ họp HĐND chuyên đề.

Thường trực HĐND tỉnh, các Ban của HĐND tỉnh, Văn phòng Đoàn ĐBQH và HĐND tỉnh đã tích cực phối hợp với các cơ quan liên quan tổ chức triển khai hiệu quả các nhiệm vụ đề ra; nâng cao chất lượng hoạt động giám sát; chủ động vào cuộc một cách tích cực, ngay từ sớm để cùng với các cơ quan chức năng của tỉnh xem xét, đề xuất ban hành cơ chế, chính sách, chủ trương nhằm tháo gỡ khó khăn, vướng mắc về phát triển kinh tế - xã hội, thu chi ngân sách nhà nước và giải quyết những vấn đề nảy sinh, bức xúc, góp phần vào việc hoàn thành các chỉ tiêu, nhiệm vụ và chương trình công tác hằng năm.

Năm 2023, HĐND tỉnh đã tổ chức thành công 06 kỳ họp, bao gồm 02 kỳ họp thường lệ; 04 kỳ họp chuyên đề (tính từ kỳ họp thứ 12 đến kỳ họp thứ 17)

Công tác tổ chức kỳ họp của HĐND tỉnh tiếp tục có nhiều đổi mới, phù hợp, khoa học cả về nội dung và thời gian tổ chức, nâng cao chất lượng theo hướng “thực chất và hiệu quả”, đúng pháp luật, bảo đảm sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy. Các nội dung trình kỳ họp được chuẩn bị với tinh thần chủ động, tích cực, kỹ lưỡng, thông qua các cuộc họp liên tịch giữa Thường trực HĐND với UBND, Ủy ban MTTQ và các cơ quan tư pháp để thống nhất về chương trình, nội dung, thời gian tổ chức kỳ họp.

Công tác điều hành kỳ họp tiếp tục được Chủ tọa kỳ họp đổi mới theo hướng có trọng tâm, trọng điểm, làm rõ những vấn đề còn ý kiến khác nhau, tạo sự đồng thuận cao, phát huy tối đa kinh nghiệm và trí tuệ của đại biểu, góp phần nâng cao cả về số lượng và chất lượng phát biểu của đại biểu HĐND…

Công tác thông tin, tuyên truyền về các kỳ họp HĐND có nhiều đổi mới. Trước các kỳ họp, Thường trực HĐND tỉnh đều thông tin kịp thời đến cử tri, Nhân dân và trên Cổng thông tin điện tử của Đoàn đại biểu Quốc hội và HĐND tỉnh về dự kiến nội dung, chương trình kỳ họp; tổ chức họp báo trước kỳ họp thường lệ; truyền hình và phát thanh trực tiếp các phiên khai mạc, thảo luận và bế mạc kỳ họp; kết nối đường dây nóng để cử tri và Nhân dân trong tỉnh có thể liên hệ, phản ánh những vấn đề cần quan tâm gửi tới HĐND tỉnh; chỉ đạo Văn phòng phối hợp Đài Phát thanh và Truyền hình tỉnh xây dựng đề cương chuyên mục “Đại biểu với cử tri” phát trên sóng Đài Phát thanh và Truyền hình Thanh Hóa với thời lượng 1 lần/tháng; từ tháng 01/2023, mở chuyên mục “Đại biểu với cử tri” trên Báo Thanh Hóa; phối hợp với Báo Đại biểu Nhân dân xây dựng chuyên trang với nhiều bài viết chuyên sâu phản ánh các hoạt động của Thường trực HĐND, các Ban của HĐND, đại biểu HĐND tỉnh.

Quyết định những vấn đề quan trọng tại địa phương

Năm 2023, HĐND tỉnh đã ban hành 178 nghị quyết (có 19 nghị quyết quy phạm pháp luật, 07 nghị quyết về nhân sự và 152 nghị quyết khác). Việc ban hành nghị quyết của HĐND tỉnh được thực hiện theo đúng quy trình và quy định của pháp luật; trong quá trình chuẩn bị có sự phối hợp chặt chẽ giữa Thường trực HĐND, các Ban của HĐND với UBND tỉnh và các cơ quan chủ trì soạn thảo.

Sau khi nghị quyết được thông qua, Thường trực HĐND tỉnh đã phân công các Ban, tổ đại biểu, đại biểu HĐND tỉnh giám sát việc cụ thể hóa, phổ biến, tuyên truyền và tổ chức triển khai thực hiện. Thường trực HĐND tỉnh chỉ đạo kết hợp đẩy mạnh công tác tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng như Đài Phát thanh và Truyền hình tỉnh, Báo Thanh Hóa, Cổng thông tin điện tử Đoàn ĐBQH và HĐND tỉnh…

Các nghị quyết đã kịp thời thể chế hóa chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước thành cơ chế, chính sách của địa phương, tạo cơ sở pháp lý quan trọng để các cấp, các ngành chỉ đạo thực hiện có hiệu quả các nhiệm vụ được giao, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo an ninh - quốc phòng, xây dựng chính quyền, giải quyết kịp thời những vấn đề cấp bách của tỉnh, góp phần thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XIX.

Hoạt động giám sát tại kỳ họp HĐND

Tại kỳ họp thường lệ, HĐND tỉnh giám sát các báo cáo công tác của UBND, Tòa án nhân dân, Viện Kiểm sát nhân dân và các báo cáo khác, qua đó làm rõ trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức, cá nhân chịu sự giám sát; kiến nghị các cấp, các ngành, cơ quan, đơn vị liên quan có biện pháp giải quyết, khắc phục những hạn chế trong công tác quản lý, điều hành; xem xét các báo cáo giám sát chuyên đề của HĐND, Thường trực HĐND, các Ban của HĐND tỉnh và báo cáo thẩm tra kết quả giải quyết kiến nghị của cử tri gửi đến kỳ họp HĐND tỉnh nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước và vai trò của HĐND trong việc xem xét các vấn đề quan trọng tại địa phương.

Ngoài ra, HĐND tỉnh giám sát trực tiếp thông qua hoạt động chất vấn và trả lời chất vấn tại kỳ họp:

- Tại kỳ họp thứ 14 (kỳ họp thường lệ giữa năm), HĐND tỉnh đã thực hiện giám sát tại kỳ họp thông qua hoạt động chất vấn đối với Sở Tài nguyên và Môi trường, Sở Giáo dục và Đào tạo về 06 nhóm nội dung liên quan đến lĩnh vực đất đai, giáo dục, cụ thể: Đối với Sở Tài nguyên và Môi trường chất vấn việc nhiều dự án được tỉnh giao đất nhưng qua nhiều năm nhà đầu tư không triển khai và đã được gia hạn nhiều lần, trong khi đó nhiều nhà đầu tư có nhu cầu đầu tư lại không có đất; thực hiện thủ tục cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất còn chậm, vẫn còn tình trạng gây phiền hà, sách nhiễu, tiêu cực; tiến độ lập, thẩm định, trình phê duyệt điều chỉnh Quy hoạch sử dụng đất thời kỳ 2021 – 2030, kế hoạch sử dụng đất năm 2023 cấp huyện còn chậm. Đối với Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo, chất vấn tình trạng thiếu giáo viên; chất lượng dạy và học ngoại ngữ còn thấp và chênh lệch nhiều giữa các vùng miền; giải pháp và kiến nghị để huy động sức mạnh toàn dân, huy động trong công tác xã hội hóa để giúp đỡ giáo viên và đặc biệt là học sinh tại các xã theo Quyết định số 861/QĐ-TTg có điều kiện để tham gia học tập.

Phiên chất vấn và trả lời chất vấn được diễn ra sôi nổi, chất lượng, đại biểu tập trung vào những vấn đề mà cử tri và dư luận quan tâm. Đa số các ý kiến chất vấn đều được trả lời, giải trình làm rõ, cơ bản xác định rõ trách nhiệm và có giải pháp khắc phục hạn chế, được đại biểu đồng tình, thống nhất cao và làm cơ sở để theo dõi, giám sát, đôn đốc, tổ chức tái giám sát trong thực hiện “lời hứa” trước cử tri và Nhân dân.

- Tại kỳ kọp thường lệ cuối năm, HĐND tỉnh dự kiến chất vấn Giám đốc Sở Kế hoạch và Đầu tư và Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường, đó là: Đối với Giám đốc Sở Kế hoạch và Đầu tư: Đề nghị làm rõ tình hình, những khó khăn, vướng mắc, nguyên nhân, trách nhiệm; đề xuất giải pháp đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công trên địa bàn tỉnh trong thời gian tới. Đối với Giám đốc Sở Công thương: Đề nghị làm rõ tình hình, những khó khăn, vướng mắc, nguyên nhân, trách nhiệm; đề xuất giải pháp để tháo gỡ khó khăn, đẩy nhanh tiến độ đầu tư các cụm công nghiệp trên địa bàn tỉnh trong thời gian tới.

Hoạt động khảo sát, giám sát chuyên đề

Năm 2023, HĐND tỉnh và các cơ quan của HĐND tỉnh thành lập 12 Đoàn giám sát, thực hiện 71 cuộc giám sát để giám sát 09 chuyên đề (HĐND tỉnh giám sát 01 chuyên đề, Thường trực HĐND tỉnh giám sát 01 chuyên đề, các Ban HĐND tỉnh giám sát 07 chuyên đề). Việc tổ chức hoạt động giám sát chuyên đề đảm bảo quy định của pháp luật, sau mỗi cuộc giám sát, các chủ thể giám sát đều ban hành báo cáo kết quả giám sát, đánh giá khá đầy đủ kết quả đạt được, chỉ ra những hạn chế, tồn tại và nguyên nhân, kiến nghị giải pháp khắc phục, kết quả giám sát được báo cáo trực tiếp tại các kỳ họp thường lệ giữa năm và cuối năm HĐND tỉnh. Qua báo cáo kết quả giám sát, HĐND tỉnh, Thường trực HĐND tỉnh, các Ban HĐND tỉnh đã đề xuất 189 kiến nghị của đoàn giám sát. Một số kiến nghị giám sát đã được quan tâm thể chế thành cơ chế, chính sách để triển khai thực hiện.

Hoạt động giám sát chuyên đề được HĐND tỉnh quan tâm và ngày càng thực chất, thường xuyên đổi mới phương thức giám sát, đảm bảo hoạt động giám sát không ảnh hưởng tới hoạt động bình thường của các cơ quan, đơn vị, địa phương; nội dung giám sát được lựa chọn có trọng tâm, trọng điểm, bao quát trên nhiều lĩnh vực của đời sống xã hội.

Nét mới trong hoạt động giám sát năm 2023 là Thường trực HĐND tỉnh đã đôn đốc, theo dõi và thực hiện tái giám sát để nâng cao hiệu quả của hoạt động giám sát, cụ thể giám sát việc thực hiện các Nghị quyết của HĐND tỉnh về hoạt động chất vấn; các Kết luận của Thường trực HĐND tỉnh sau giám sát chuyên đề từ đầu nhiệm kỳ 2021 - 2026 đến nay. Qua quá trình theo dõi, đôn đốc, giám sát việc thực hiện các nghị quyết của HĐND tỉnh và Kết luận của Thường trực HĐND tỉnh, UBND tỉnh đã kịp thời ban hành 87 văn bản chỉ đạo các sở, ban, ngành, đơn vị cấp tỉnh, UBND các huyện, thị xã, thành phố theo chức năng, nhiệm vụ được giao, lĩnh vực, địa bàn theo dõi triển khai thực hiện các nhiệm vụ, giải pháp nhằm khắc phục những tồn tại, hạn chế trong thời gian qua. Trên cơ sở chỉ đạo của UBND tỉnh, các Sở, UBND các huyện, thị xã đã ban hành nhiều văn bản để triển khai thực hiện, khắc phục những tồn tại, hạn chế đã được HĐND tỉnh, Thường trực HĐND tỉnh chỉ ra tại các Nghị quyết sau chất vấn, các Kết luận sau giám sát. Đến thời điểm giám sát, tất cả các kiến nghị đã và đang thực hiện, không có kiến nghị chưa thực hiện; chất lượng thực hiện một số kiến nghị đạt và vượt kế hoạch đề ra. Sau tái giám sát, các cấp, các ngành đã có sự phối hợp khá chặt chẽ trong tổ chức thực hiện các kiến nghị; nhiều tồn tại, hạn chế đã được khắc phục, một số hạn chế kéo dài đã được giải quyết dứt điểm, đáp ứng nguyện vọng của cử tri.

Ngoài ra, Thường trực HĐND tỉnh tổ chức khảo sát trực tiếp 11 đơn vị, địa phương về “Tình trạng chậm đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp kéo dài trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa”, sau khảo sát ban hành báo cáo theo đó đề xuất 21 kiến nghị; khảo sát trực tiếp 8 đơn vị, địa phương về “Việc thực hiện pháp luật trong công tác xây dựng, ban hành nghị quyết của HĐND cấp huyện trên địa bàn tỉnh”; sau khảo sát đề ban hành báo cáo theo đó đề xuất 07 kiến nghị. Ban Pháp chế tổ chức khảo sát trực tiếp tại 02 đơn vị về “Công tác cai nghiện ma túy và quản lý sau cai nghiện ma túy trên địa bàn tỉnh”; sau khảo sát ban hành báo cáo theo đó đề xuất 19 kiến nghị

Thường trực HĐND tỉnh đã tổ chức phiên giải trình bằng hình thức trực tiếp kết hợp với trực tuyến về “Tình trạng chậm đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp kéo dài trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa”. Sau phiên giải trình, Thường trực HĐND tỉnh ban hành kết luận với 23 kiến nghị yêu cầu UBND tỉnh, Ban Chỉ đạo thực hiện chính sách bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế tỉnh Thanh Hóa, Bảo hiểm xã hội tỉnh và các sở, ngành, đơn vị cấp tỉnh liên quan, các huyện, thị xã, thành phố tập trung chỉ đạo, đẩy nhanh tiến độ để khắc phục các tồn tại, hạn chế đã được chỉ ra .

Đối với công tác dân nguyện

Thường trực HĐND tỉnh đã chủ động phối hợp với Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh tổ chức để đại biểu HĐND tỉnh thực hiện tiếp xúc cử tri theo quy định. Năm 2023, HĐND tỉnh đã tổ chức 54 hội nghị tiếp xúc cử tri và tiếp nhận 204 ý kiến, kiến nghị của cử tri gửi đến kỳ họp HĐND tỉnh; 30 kiến nghị thuộc thẩm quyền của các Bộ, Ngành Trung ương^.

Các cuộc tiếp xúc đảm bảo đúng quy định của pháp luật, phát huy dân chủ, thẳng thắn, cởi mở giữa cử tri và đại biểu HĐND. Hoạt động tiếp xúc cử tri có nhiều đổi mới về phương thức tiến hành, nội dung, chất lượng tiếp xúc cử tri ngày càng được nâng lên, kịp thời phản ánh những vấn đề nảy sinh trong đời sống xã hội. Thông qua các cuộc tiếp xúc cử tri, đã tập hợp, tổng hợp, phân loại một các khoa học, kịp thời được nhiều lượt ý kiến kiến nghị của cử tri chuyển tới các cơ quan có thẩm quyền nghiên cứu, giải quyết, đa số ý kiến của cử tri đồng tình với cách giải quyết và trả lời của các cơ quan hữu quan. Trả lời kiến nghị của cử tri đều được công khai tại các kỳ họp HĐND và được đăng tải trên trang thông tin điện tử và các kênh thông tin đại chúng.

Công tác tiếp công dân, tiếp nhận và xử đơn khiếu nại, tố cáo được Thường trực HĐND tỉnh và HĐND cấp huyện thực hiện một cách nghiêm túc, đúng quy chế và đúng pháp luật. Lịch tiếp công dân được công khai, Thường trực HĐND tỉnh, HĐND cấp huyện thực hiện tiếp công dân định kỳ 1 lần/tháng.

Có thể nói, năm 2023 HĐND tỉnh tiếp tục có nhiều đổi mới theo hướng thực chất và hiệu quả. HĐND tỉnh đã bám sát các chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước và nghị quyết của cấp ủy, cụ thể hóa thành các nghị quyết, ban hành cơ chế, chính sách, các biện pháp thiết thực, khả thi, phù hợp với điều kiện và tình hình thực tế của địa phương; thực hiện tốt hai chức năng quan trọng là giám sát việc tuân theo Hiến pháp, pháp luật và quyết định các vấn đề quan trọng của địa phương, góp phần quan trọng vào những thành tích, kết quả chung của tỉnh năm 2023. Những đổi mới đó đã giúp nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của HĐND tỉnh, nâng cao vai trò, vị thế của cơ quan đại diện dân cử, xứng đáng với tiềm tin, sự kỳ vọng của cử tri và các tầng lớp Nhân dân trong tỉnh. Đặc biệt, hoạt động của HĐND tỉnh đã đóng góp tích cực vào kết quả chung của tỉnh trên các lĩnh vực. Trong bối cảnh có rất nhiều khó khăn, thách thức, tỉnh Thanh Hoá vẫn có 20/26 chỉ tiêu kinh tế - xã hội chủ yếu đạt và vượt kế hoạch, trong đó có 6 chỉ tiêu vượt kế hoạch, tốc độ tăng trưởng kinh tế cao hơn nhiều so với bình quân chung cả nước, thu ngân sách nhà nước trên địa bàn vượt dự toán được giao.  Đây sẽ là cơ sở, động lực để Thanh Hóa tiếp tục vượt qua khó khăn, thực hiện thành công các mục tiêu, nhiệm vụ năm 2024 và kế hoạch 5 năm 2021 – 2025 như Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ 19 đã đề ra.