Chiều ngày 18/7/2025, Đoàn khảo sát của Ủy ban Văn hóa – Xã hội của Quốc hội do Phó Chủ nhiệm Ủy ban Nguyễn Hoàng Mai làm trưởng đoàn đã có buổi làm việc với UBND tỉnh Thanh Hóa về việc thực hiện chính sách, pháp luật trong phòng, chống thuốc giả, thực phẩm giả trên địa bàn tỉnh. Tham gia buổi làm việc có đại diện Ủy ban Khoa học, Công nghệ & Môi trường của Quốc hội, cùng các bộ, ngành Trung ương liên quan. Về phía tỉnh Thanh Hóa, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Nguyễn Văn Thi – Trưởng Ban Chỉ đạo 389 (Ban chỉ đạo chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả) – chủ trì tiếp và làm việc với đoàn khảo sát, cùng đại diện Đoàn ĐBQH tỉnh, Thường trực HĐND tỉnh và lãnh đạo các sở, ngành chức năng. Buổi làm việc nằm trong chuỗi hoạt động khảo sát thực tế của Ủy ban Văn hóa – Xã hội nhằm chuẩn bị cho phiên giải trình chuyên đề về vấn đề thuốc giả, thực phẩm giả dự kiến tổ chức vào tháng 8/2025.

Toàn cảnh buổi làm việc của Đoàn khảo sát Ủy ban Văn hóa – Xã hội của Quốc hội với UBND tỉnh Thanh Hóa về công tác phòng, chống thuốc giả, thực phẩm giả (ảnh: Báo Thanh Hóa).

Tại buổi làm việc, Đoàn khảo sát đã nghe đại diện Sở Y tế tỉnh Thanh Hóa trình bày báo cáo về tình hình thực hiện các quy định pháp luật và công tác đấu tranh phòng, chống thuốc giả, thực phẩm giả trên địa bàn. Theo báo cáo của UBND tỉnh, từ ngày 1/1/2024 đến 30/6/2025, qua hoạt động thanh tra, kiểm tra, giám sát, Thanh Hóa không phát hiện trường hợp nào sản xuất thuốc giả hay thực phẩm giả tại các cơ sở trên địa bàn. Đây là một kết quả tích cực, cho thấy sự quyết liệt của tỉnh trong việc ngăn ngừa hành vi sản xuất hàng giả ngay từ gốc. Tuy nhiên, lực lượng chức năng đã phát hiện 15 vụ việc có hành vi mua bán thuốc giả, thuốc không rõ nguồn gốc xuất xứ, chủ yếu tại các cơ sở kinh doanh dược phẩm. Về lĩnh vực thực phẩm, tương tự, không phát hiện cơ sở sản xuất thực phẩm giả, nhưng đã phát hiện 4 vụ việc mua bán thực phẩm giả (sản phẩm không đảm bảo nguồn gốc, giả mạo nhãn mác). Những con số này tuy không lớn nhưng cũng gióng lên hồi chuông cảnh báo về nguy cơ thuốc giả, thực phẩm giả vẫn tồn tại len lỏi, đòi hỏi sự cảnh giác và quyết liệt hơn nữa của các cơ quan chức năng.

Báo cáo cũng chỉ rõ các phương thức, thủ đoạn mà đối tượng vi phạm sử dụng để buôn bán thuốc giả, thực phẩm giả ngày càng tinh vi. Cụ thể, với thuốc giả: các đối tượng thường lợi dụng không gian mạng, mua thuốc trôi nổi trên các nền tảng mạng xã hội, sàn thương mại điện tử (không rõ địa chỉ người bán), sau đó đưa về địa phương tiêu thụ cho khách có nhu cầu. Một số kẻ gian sử dụng công nghệ in ấn cao cấp để sao chép mẫu mã, làm giả tem chống hàng giả, mã vạch của các hãng dược phẩm nổi tiếng, khiến người tiêu dùng rất khó phân biệt thật giả. Thậm chí, có trường hợp giả danh pháp nhân hợp pháp (như công ty dược) để hợp thức hóa giấy tờ, nhập khẩu thuốc không rõ nguồn gốc về bán. Đối với thực phẩm giả: thủ đoạn thường là giả mạo nhãn hiệu sản phẩm có uy tín, sản xuất hàng giả tại các xưởng nhỏ lén lút ở vùng sâu, vùng xa; sau đó lợi dụng sàn thương mại điện tử, dịch vụ chuyển phát nhanh để phân phối hàng giả đi nhiều nơi. Đại diện Sở Công Thương và Cục Quản lý thị trường Thanh Hóa cho biết, các vụ việc phát hiện vừa qua chủ yếu là thực phẩm giả mạo thương hiệu (như làm giả bánh kẹo, nước giải khát thương hiệu lớn) hoặc kinh doanh thuốc đông y không rõ nguồn gốc, quảng cáo tràn lan trên mạng.

Đoàn khảo sát Quốc hội đánh giá cao sự chỉ đạo và vào cuộc của tỉnh Thanh Hóa trong công tác phòng chống thuốc giả, thực phẩm giả thời gian qua. Đồng chí Tạ Văn Hạ – Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa – Xã hội – ghi nhận rằng Thanh Hóa đã có nhiều nỗ lực phối hợp liên ngành (Y tế, Công Thương, Công an, Quản lý thị trường,…) nhằm kiểm soát thị trường dược phẩm, thực phẩm, bảo vệ sức khỏe nhân dân. Tuy nhiên, để làm rõ hơn bức tranh toàn cảnh, đoàn khảo sát đề nghị tỉnh phân tích thêm về hậu quả, hệ lụy của nạn thuốc giả, thực phẩm giả đối với sức khỏe người dân và trật tự xã hội; đồng thời chỉ ra những khó khăn, thách thức trong công tác đấu tranh, như hạn chế về nguồn lực, trang thiết bị kiểm nghiệm, hay vướng mắc pháp lý khi xử lý các vụ việc phức tạp. Đặc biệt, các thành viên đoàn công tác quan tâm đến việc ứng dụng khoa học – công nghệ trong kiểm soát nguồn gốc, chất lượng thuốc và thực phẩm. Họ gợi ý tỉnh Thanh Hóa cần tăng cường đầu tư hệ thống truy xuất nguồn gốc, xây dựng cơ sở dữ liệu số về các loại thuốc và thực phẩm đã được cấp phép, cũng như danh sách các sản phẩm vi phạm chất lượng, hàng giả trên thị trường để thuận tiện cho việc tra cứu, phát hiện hàng giả.

Kết luận buổi làm việc, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa – Xã hội Nguyễn Hoàng Mai thay mặt đoàn khảo sát ghi nhận và đánh giá cao những kết quả mà Thanh Hóa đạt được trong thực hiện chính sách, pháp luật phòng chống thuốc giả, thực phẩm giả thời gian qua. Đoàn khảo sát cũng tiếp thu các đề xuất, kiến nghị của tỉnh Thanh Hóa và đề nghị tỉnh nhanh chóng hoàn thiện báo cáo đầy đủ, chi tiết hơn. Báo cáo này sẽ là cơ sở phục vụ cho phiên giải trình chuyên đề của Thường trực Ủy ban Văn hóa – Xã hội Quốc hội liên quan đến vấn đề thuốc giả, thực phẩm giả, dự kiến tổ chức trong tháng 8/2025. “Thanh Hóa đã làm tốt, nhưng cần tiếp tục chủ động, quyết liệt hơn nữa” – ông Nguyễn Hoàng Mai nhấn mạnh, đồng thời lưu ý tỉnh tăng cường công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho người dân về tác hại của thuốc giả, thực phẩm giả; đẩy mạnh phong trào tố giác cơ sở sản xuất, kinh doanh hàng giả; khen thưởng kịp thời những cá nhân, tập thể có thành tích trong đấu tranh chống hàng giả. Về phía Quốc hội, Ủy ban Văn hóa – Xã hội sẽ tổng hợp tình hình từ Thanh Hóa và các địa phương khác, từ đó kiến nghị Quốc hội, Chính phủ hoàn thiện khung pháp lý, chế tài xử phạt thật nghiêm khắc đối với hành vi sản xuất, buôn bán hàng giả, đặc biệt là các mặt hàng ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe con người như thuốc chữa bệnh, thực phẩm.

Buổi khảo sát của Ủy ban Văn hóa – Xã hội tại Thanh Hóa đã cung cấp bức tranh rõ nét về thực trạng và nỗ lực phòng chống thuốc giả, thực phẩm giả ở địa phương. Thanh Hóa tuy chưa phát sinh cơ sở sản xuất hàng giả, nhưng các vụ mua bán thuốc và thực phẩm giả bị phát hiện cho thấy cuộc chiến với vấn nạn này còn nhiều thách thức. Sự vào cuộc đồng bộ của các ngành trong tỉnh đã đem lại kết quả bước đầu, song trước thủ đoạn ngày càng tinh vi của tội phạm, đòi hỏi phải có giải pháp mạnh mẽ hơn, đặc biệt là ứng dụng công nghệ cao và phối hợp liên tỉnh, liên ngành. Những đề xuất, kiến nghị mà Thanh Hóa nêu lên – như tăng chế tài xử phạt, hỗ trợ nguồn lực kiểm nghiệm, xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về sản phẩm và vi phạm – sẽ là tiếng nói quan trọng đóng góp cho phiên giải trình sắp tới tại Quốc hội Tin rằng với quyết tâm từ Trung ương đến địa phương, cùng sự cảnh giác của người dân, công tác phòng chống thuốc giả, thực phẩm giả sẽ có bước chuyển biến mạnh mẽ, góp phần bảo vệ sức khỏe nhân dân và duy trì môi trường kinh doanh lành mạnh.