Sáng ngày 27/7/2021, Quốc hội thảo luận về chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021 - 2025. Tại phiên họp, Đoàn ĐBQH tỉnh Thanh Hóa có ý kiến phát biểu của đại biểu Mai Văn Hải, Tỉnh ủy viên, Phó Trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh Thanh Hóa. Văn phòng Đoàn ĐBQH và HĐND tỉnh Thanh Hóa xin trân trọng giới thiệu toàn văn bài phát biểu của đại biểu Mai Văn Hải.

Ảnh: ĐBQH Mai Văn Hải tại phiên họp sáng ngày 27/7/2021

Kính thưa Chủ tọa phiên họp,

Kính thưa Quốc hội,

Xây dựng nông thôn mới là một chủ trương lớn của Đảng, Nhà nước thể hiện sự quan tâm sâu sắc với nông nghiệp, nông dân, nông thôn và kết quả xây dựng nông thôn mới trong giai đoạn 2010-2020 đã đạt được những kết quả to lớn và toàn diện, diện mạo nông thôn trên cả nước có nhiều thay đổi, đời sống vật chất và tinh thần của người dân không ngừng được cải thiện. Nhân dân tin tưởng vào chủ trương của Đảng và Nhà nước trong xây dựng nông thôn mới. Bên cạnh kết quả đạt được, cũng còn những tồn tại, hạn chế nhất định, đặc biệt là tính bền vững trong xây dựng nông thôn mới còn hạn chế. Tôi cơ bản thống nhất với đề xuất chủ trương Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021-2025, xin đề xuất một số vấn đề sau đây:

Vấn đề thứ nhất, về mục tiêu, tôi đề nghị cần phải tiếp tục thực hiện mục tiêu xây dựng nông thôn mới mang tính bền vững. Xây dựng nông thôn mới với mục tiêu nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của người dân, nhất là xây dựng nông thôn mới chúng ta cần phát huy bản sắc văn hóa, giữ gìn vẻ đẹp của nông thôn. Về tỷ lệ phấn đấu, có ít nhất 60% thôn, bản, ấp thuộc xã đặc biệt khó khăn hoàn thành nông thôn mới. Theo tôi, đề nghị Chính phủ cần phải rà soát lại tiêu chí này, bởi vì trong đánh giá chúng ta chưa đánh giá kết quả xây dựng thôn, bản, ấp trong thời gian vừa qua, cho nên căn cứ thực tiễn để xây dựng mục tiêu này tôi đề nghị cần phải có sự đánh giá xác thực để chúng ta đưa ra mục tiêu sát hơn với tình hình thực tế. Tôi đề nghị Chính phủ cần quy định những tiêu chí khung cho xây dựng thôn, bản, ấp, còn những tiêu chí đặc thù thì giao lại cho Ủy ban nhân dân các tỉnh quy định. Được như thế sẽ tạo sự thống nhất chung trong toàn quốc.

Vấn đề thứ hai, về giải pháp. Theo tôi cần bổ sung giải pháp về quy hoạch. Cần phải đẩy nhanh tiến độ xây dựng quy hoạch, quy hoạch quốc gia, quy hoạch tỉnh, quy hoạch huyện, nhất là quy hoạch xây dựng xã nông thôn mới để làm sao tiêu chí này nó phải đi trước một bước. Tôi nghĩ làm tiêu chí này cũng là tạo nguồn lực rất quan trọng cho xây dựng nông thôn mới trong giai đoạn tiếp theo.

Vấn đề thứ ba, tôi đề xuất cần phải quan tâm giải pháp về nguồn lực, huy động nội lực trong nhân dân. Trong giải pháp mới đề cập đến nguồn lực từ ngân sách nhà nước, từ các nguồn vốn tín dụng hay từ các doanh nghiệp và thành phần kinh tế, nhưng mà giải pháp để huy động các nguồn lực trong nhân dân thì chưa đề cập đến. Tôi nghĩ rằng cần phải có giải pháp này, bởi vì chúng ta xây dựng thôn mới. Chúng ta xác định người dân và chủ thể.

Vấn đề thứ tư là, vấn đề về cơ chế hỗ trợ của ngân sách trung ương cho địa phương. Lần này trong chương trình dự kiến bố trí nguồn ngân sách trung ương bằng khoảng 62% so với chương trình của giai đoạn 2016-2020, tôi cho rằng nó cũng hơi ít. Tôi đề xuất Chính phủ nên nghiên cứu để hỗ trợ cân đối cho những địa phương còn phải cân đối ngân sách từ trung ương cho các địa phương. Thay bằng việc chỉ hỗ trợ cho những đơn vị còn phải cân đối ngân sách trung ương từ 60% trở lên. Bởi vì trong những năm tiếp theo việc thu ngân sách nhà nước chắc chắn còn gặp rất nhiều khó khăn do tình hình dịch bệnh COVID. Hơn nữa những xã, những huyện mà xây dựng nông thôn mới trong giai đoạn 2021-2025 chắc chắn sẽ còn nhiều khó khăn hơn giai đoạn trước kia.

Vấn đề cuối cùng, tôi đề xuất với Chính phủ sớm ban hành bộ tiêu chí huyện nông thôn mới, xã nông thôn mới, xã nông thôn mới nâng cao, huyện nông thôn mới nâng cao và kiểu mẫu rồi các cơ chế, chính sách hỗ trợ. Hằng năm cần phải thông báo sớm vốn kế hoạch để thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới một cách đồng bộ các giải pháp để chúng ta hoàn thành tốt nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới.

Xin trân trọng cảm ơn Quốc hội.