Vừa qua, Ủy ban Văn hóa, Giáo dục đã tổ chức giám sát việc thực hiện chính sách, pháp luật các lĩnh vực Ủy ban phụ trách tại Thanh Hóa và Nghệ An, trong đó có tín ngưỡng, tôn giáo. Đoàn giám sát ghi nhận công tác tuyên tuyền, phổ biến pháp luật về tín ngưỡng, tôn giáo đã được chú trọng thực hiện với nhiều hình thức; hoạt động tín ngưỡng, tôn giáo nhìn chung ổn định, tuân thủ pháp luật; quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo của người dân được bảo đảm.

Tôn trọng, bảo đảm quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo

Qua báo cáo cho thấy, cấp ủy, chính quyền các tỉnh Thanh Hóa và Nghệ An luôn thực hiện nhất quán chính sách tôn trọng và tạo điều kiện thuận lợi để các cá nhân, tổ chức tôn giáo và người dân thực hiện quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo; bảo đảm bình đẳng giữa các tôn giáo, phát huy những giá trị tốt đẹp và nguồn lực của tôn giáo trong phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Nhu cầu hoạt động tín ngưỡng, tôn giáo và nhu cầu về đất đai, xây dựng cơ sở tôn giáo cơ bản được giải quyết kịp thời theo quy định của pháp luật, tạo được niềm tin, sự đồng tình, ủng hộ của các chức sắc, chức việc và tín đồ tôn giáo.

Công tác vận động, tranh thủ chức sắc, chức việc và người có uy tín trong các tôn giáo tiếp tục được quan tâm, xây dựng mối quan hệ để tạo ra sự đồng thuận hợp tác giữa chính quyền với giáo hội các tôn giáo. Lãnh đạo tỉnh, lãnh đạo các cấp, các ngành thường xuyên gặp gỡ, thăm hỏi, động viên chức sắc tôn giáo nhân những ngày lễ trọng (lễ Giáng sinh, Phật Đản, lễ thụ phong, bổ nhiệm...). Kịp thời khen thưởng đối với cá nhân, tổ chức tôn giáo có đóng góp tích cực góp phần phát triển kinh tế - xã hội, giữ vững an ninh chính trị và trật tự xã hội…

Các địa phương cũng thường xuyên duy trì sự phối hợp chặt chẽ giữa các cấp, sở, ban, ngành trong thực hiện các nội dung quản lý nhà nước về hoạt động tín ngưỡng, tôn giáo. Quản lý, hướng dẫn thành lập, chia tách, sáp nhập, hợp nhất tổ chức tôn giáo trực thuộc; xây dựng, sửa chữa công trình thờ tự; bồi dưỡng, đào tạo chức sắc; xử lý khiếu nại, tố cáo có liên quan đến từng tôn giáo, đấu tranh với các hành vi lợi dụng tôn giáo.

Tình hình tôn giáo trên địa bàn Thanh Hóa và Nghệ An ngày càng ổn định, đi vào nền nếp. Các giáo hội tôn giáo tích cực tham gia phong trào thi đua yêu nước, đoàn kết lương - giáo, gắn bó, đồng hành với dân tộc, tham gia tích cực các hoạt động phát triển kinh tế - xã hội, phòng chống dịch Covid-19, xây dựng nông thôn mới (nhiều hộ gia đình giáo dân hiến đất, tài sản), xây dựng nền văn hóa đậm đà bản sắc dân tộc. Năm 2019, Ban Chỉ đạo 68 Trung ương đã đánh giá tình hình tôn giáo tại Nghệ An ổn định nhất kể từ 10 năm trở lại đây.

Củng cố đội ngũ cán bộ cấp huyện, xã

Đại diện các tỉnh cho biết, đội ngũ cán bộ, công chức làm công tác quản lý nhà nước về tôn giáo cấp tỉnh cơ bản đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ, kịp thời nắm bắt tình hình, các hoạt động liên quan đến tôn giáo trên địa bàn. Đội ngũ cán bộ cấp huyện, xã tiếp tục được củng cố, kiện toàn, song một số nơi vẫn còn mỏng về số lượng và hạn chế về chuyên môn.

Tại Thanh Hóa, 27/27 huyện, thị, thành phố đều phân công Chủ tịch hoặc Phó Chủ tịch UBND trực tiếp phụ trách công tác tôn giáo; bố trí 1 Phó Trưởng phòng Nội vụ và 1 chuyên viên theo dõi công tác quản lý nhà nước về tôn giáo. Tại Nghệ An cũng vậy, tùy đặc điểm từng địa phương có sự phân công Chủ tịch, Phó Chủ tịch UBND phụ trách công tác tôn giáo; Phòng Nội vụ bố trí lãnh đạo phòng (các huyện trọng điểm vùng giáo bố trí thêm 1 chuyên viên chuyên trách).

Đối với xã, phường, thị trấn, đội ngũ cán bộ làm công tác tôn giáo hiện nay đều kiêm nhiệm và chưa có sự thống nhất trong phân công, có nơi Chủ tịch hoặc Phó Chủ tịch UBND xã phụ trách; hoặc do Chủ tịch Ủy ban MTTQ, cán bộ Văn phòng - Thống kê, cán bộ Văn hóa - Xã hội, cán bộ Tư pháp - Hộ tịch, cán bộ chính sách phụ trách công tác tôn giáo. Tại Thanh Hóa, hiện nay, một số huyện đã thành lập các tổ công tác tôn giáo cấp xã, trong đó Phó Chủ tịch UBND xã làm Tổ trưởng, cán bộ Văn phòng phụ trách công tác tôn giáo làm Tổ phó, điển hình như các huyện Cẩm Thủy, Vĩnh Lộc...

Nhưng cũng chính bởi hoạt động kiêm nhiệm nên một số cán bộ, công chức cấp xã chưa am hiểu về tín ngưỡng, tôn giáo cũng như các quy định pháp luật liên quan, chưa thực sự gắn bó và tâm huyết với công việc, thường xuyên chuyển đổi vị trí công tác. Nhiều xã, nhất là một số xã chưa có tín đồ, cơ sở tôn giáo nên việc phân công cán bộ, công chức theo từng thời điểm, vụ việc, ảnh hưởng lớn đến công tác quản lý nhà nước về tín ngưỡng, tôn giáo. Tại một số địa phương, cán bộ cấp huyện làm công tác tôn giáo còn mỏng so với thực tế quy mô của các tôn giáo trên địa bàn (một số huyện, thành phố, thị xã có rất nhiều tổ chức tôn giáo, tổ chức tôn giáo trực thuộc với số lượng chức sắc, chức việc, giáo dân lớn), dẫn tới quá tải, không đáp ứng yêu cầu công tác.

Từ thực tế đó, các địa phương đề nghị quan tâm hơn tới công tác đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ cũng như chế độ, chính sách cho cán bộ, công chức làm công tác tín ngưỡng, tôn giáo, để họ nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động, gắn bó với công việc.