Tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khoá XV, sáng ngày 07/5/2025, tại Nhà Quốc hội, dưới dự chủ tọa của Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn, Quốc hội thảo luận ở hội trường về một số nội dung còn ý kiến khác nhau của dự thảo Luật Việc làm (sửa đổi). Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh điều hành nội dung phiên họp.
Tại phiên thảo luận, Đoàn ĐBQH tỉnh Thanh Hóa có ý kiến phát biểu của đại biểu Võ Mạnh Sơn, Tỉnh ủy viên, Chủ tịch Liên đoàn Lao động tỉnh Thanh Hóa. Cổng Thông tin của Đoàn ĐBQH và HĐND tỉnh Thanh Hóa xin trân trọng giới thiệu toàn văn bài phát biểu của đại biểu Võ Mạnh Sơn.
ĐBQH Võ Mạnh Sơn phát biểu tại Hội trường
Kính thưa chủ tọa kỳ họp,
Kính thưa Quốc hội.
Cơ bản tôi thống nhất với Báo cáo tiếp thu giải trình của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về dự thảo luật. Nội dung dự thảo Luật Việc làm lần này đáp ứng yêu cầu của thị trường lao động, việc làm trong bối cảnh đất nước đang cơ cấu lại thị trường lao động và giải quyết các vấn đề xã hội có liên quan. Để tiếp tục hoàn thiện dự thảo Luật, tôi xin được tham gia một số ý kiến cụ thể sau đây:
Thứ nhất, tôi băn khoăn nội dung tại báo cáo giải trình khoản 4 Điều 21 của Bộ luật Dân sự quy định người từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi tự mình xác lập thực hiện giao dịch dân sự, trừ giao dịch dân sự liên quan đến bất động sản phải đăng ký giao dịch dân sự khác, theo quy định của luật phải được người đại diện theo pháp luật đồng ý quy định tại điểm a khoản 4 Điều 9 được kế thừa từ Luật Việc làm hiện hành đã được triển khai thực hiện trong thời gian vừa qua và không phát sinh vướng mắc. Thực tế, đối với người lao động từ đủ 15 tuổi đến dưới 18 tuổi rất khó để tự mình đưa ra những phương án sử dụng vốn vay để tạo việc làm, duy trì mở rộng việc làm để tránh tình trạng hợp thức hóa phương án sử dụng vốn vay. Tôi đề nghị cần rà soát quy định người lao động tại điểm b khoản 1 Điều 9 với quy định tại điểm 3 khoản a Điều 4 Điều 9 và cân nhắc việc người lao động đủ 15 tuổi đến dưới 18 tuổi đủ trách nhiệm dân sự để có thể tiếp cận, thực hiện quản lý, sử dụng nguồn vốn vay hỗ trợ tạo việc làm, duy trì mở rộng việc làm.
Thứ hai, hiện nay đã có văn bản dưới luật quy định việc xử lý đối với trường hợp người lao động đi làm việc ở nước ngoài bị rơi vào tình huống bất khả kháng, dẫn đến không có khả năng hoàn trả vốn vay, quyết định số 50 ngày 28/07/2010 và sửa đổi bổ sung tại quyết định số 08 năm 2021 của Chính phủ. Tuy nhiên, căn cứ pháp lý và quyết định nội dung quy định đối tượng chưa phù hợp với dự thảo Luật Việc làm, để đảm bảo tính thống nhất, đồng bộ, tôi đề nghị cần xem xét, bổ sung nội dung chính sách hỗ trợ đối với người lao động đi làm việc ở nước ngoài bị rơi vào tình huống bất khả kháng dẫn đến không có khả năng hoàn trả vốn vay.
Thứ ba, tại Điều 13 và dự thảo luật về chính sách hỗ trợ việc làm cho người lao động là thanh niên cần bổ sung thêm đối tượng là dân quân tự vệ tại địa phương, thanh niên hoàn thành chấp hành án phạt tù. Ngoài ra, Ban soạn thảo cần xem xét, bổ sung thêm chính sách hỗ trợ việc làm cho người lao động trong bối cảnh già hóa dân số, sắp xếp, tinh gọn bộ máy để phù hợp với đặc điểm kinh tế - xã hội hiện nay.
Thứ tư, về điều kiện hưởng thất nghiệp tại khoản 2 Điều 40. Tại khoản 2 Điều 40 quy định đã đóng bảo hiểm thất nghiệp từ đủ 12 tháng trở lên trong thời gian 24 tháng trước khi chấm dứt hợp đồng lao động, hợp đồng việc làm hoặc chấm dứt việc làm theo quy định của pháp luật. Trường hợp người lao động làm việc theo hợp đồng lao động có thời hạn từ đủ 1 tháng đến dưới 12 tháng thì phải đóng đủ 12 tháng trở lên trong thời gian 36 tháng trước khi chấm dứ hợp đồng lao động. Thực tế, một số doanh nghiệp đã khấu trừ tiền lương của lao động hằng tháng để đóng bảo hiểm thất nghiệp cho người lao động nhưng doanh nghiệp không thực hiện nghĩa vụ đóng bảo hiểm thất nghiệp cho người lao động, dẫn đến tình trạng khi người lao động nghỉ việc không thể chốt bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp nên không được hưởng bảo hiểm thất nghiệp. Trong khi đó, trách nhiệm thu bảo hiểm thất nghiệp là trách nhiệm của cơ quan bảo hiểm xã hội, xử lý hành vi trốn đóng, nợ đọng là của cơ quan quản lý nhà nước. Nhưng khi cơ quan bảo hiểm xã hội, cơ quan quản lý nhà nước không xử lý được hành vi vi phạm của doanh nghiệp lại không cho người lao động được hưởng bảo hiểm thất nghiệp là chưa đảm bảo sự công bằng đối với người lao động. Để đảm bảo quyền lợi hợp pháp của người lao động, tôi đề nghị cần xem xét, bổ sung khoản 2 Điều 40 như sau: Người sử dụng lao động đã thu tiền bảo hiểm thất nghiệp của người lao động từ đủ 12 tháng trở lên trong thời gian 24 tháng trước khi chấm dứt hợp đồng lao động, hợp đồng việc làm hoặc chấm dứt việc làm theo quy định của pháp luật. Trường hợp người lao động làm việc theo hợp đồng lao động có thời hạn từ đủ 1 tháng đến dưới 12 tháng thì người sử dụng lao động đã thu tiền bảo hiểm thất nghiệp của người lao động đủ 12 tháng trở lên trong thời gian 36 tháng trước khi chấm dứt hợp đồng lao động. Hành vi vi phạm của người sử dụng lao động, các cơ quan chức năng có trách nhiệm áp dụng các biện pháp xử lý, xử lý hành chính, lãi chậm đóng, thu hồi khoản nợ để đòi lại khoản nợ bảo hiểm thất nghiệp từ người sử dụng lao động.
Xin hết ý kiến, xin cảm ơn Quốc hội.