Thực hiện chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước về hiện đại hóa công tác quản lý thuế, tỉnh Thanh Hóa đang bước vào giai đoạn nước rút mang tính lịch sử với chiến dịch “60 ngày cao điểm” (từ 01/11 đến 30/12/2025). Mục tiêu là chuẩn bị sẵn sàng mọi điều kiện để xóa bỏ hoàn toàn phương pháp thuế khoán đối với hộ kinh doanh kể từ ngày 01/01/2026, chuyển sang cơ chế tự khai, tự nộp. Đây không chỉ là một cuộc cải cách về nghiệp vụ thuế mà còn là bước chuyển mình quan trọng nhằm đảm bảo sự công bằng xã hội và thúc đẩy kinh tế tư nhân phát triển bền vững.
Xu thế tất yếu từ “áng chừng” sang “minh bạch, cụ thể” để “công bằng”
Trong suốt nhiều thập kỷ, phương pháp thuế khoán đã tồn tại như một cơ chế quản lý phổ biến đối với hàng triệu hộ kinh doanh cá thể trên cả nước nói chung và hàng chục nghìn hộ kinh doanh tại Thanh Hóa nói riêng. Tuy nhiên, trong bối cảnh nền kinh tế số đang phát triển như vũ bão, cơ chế này đã bộc lộ những “lỗ hổng” lớn. Việc xác định doanh thu khoán thường dựa trên sự thỏa thuận, đánh giá chủ quan, thiếu căn cứ dữ liệu thực, dẫn đến tình trạng thiếu minh bạch, dễ nảy sinh tiêu cực và đặc biệt là tạo ra sự bất bình đẳng giữa các hộ kinh doanh với nhau và với khối doanh nghiệp.
Ảnh minh họa
Quán triệt Nghị quyết số 68-NQ/TW của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân và Nghị quyết số 198/NQ-CP của Chính phủ, Bộ Tài chính đã ban hành Quyết định số 3389/QĐ-BTC phê duyệt Đề án đổi mới quản lý thuế. Theo đó, việc xóa bỏ thuế khoán và chuyển sang phương pháp kê khai (tự khai, tự nộp, tự chịu trách nhiệm) dựa trên hóa đơn điện tử và dữ liệu thực tế là một yêu cầu cấp bách, không thể đảo ngược.
Tinh thần này đã được cụ thể hóa mạnh mẽ bằng Công văn số 20307/UBND-KTTC ngày 18/11/2025 của Chủ tịch UBND tỉnh. Tỉnh xác định đây là nhiệm vụ chính trị trọng tâm, yêu cầu sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị chứ không chỉ riêng ngành Thuế.
60 ngày Cao điểm
Để đảm bảo lộ trình chuyển đổi chính thức bắt đầu từ 01/01/2026, Thanh Hóa đã phát động chiến dịch “60 ngày cao điểm” với tinh thần “thần tốc, quyết liệt, sâu sát”. Các giải pháp được triển khai đồng bộ trên quy mô toàn tỉnh:
- UBND tỉnh đã chỉ đạo thành lập Ban chỉ đạo chuyển đổi số thuế tại từng xã, phường, do trực tiếp lãnh đạo UBND xã/phường làm Trưởng ban. Với phương châm “Đi từng ngõ, gõ từng nhà, rà từng đối tượng”, các tổ công tác liên ngành (gồm thuế, công an, đoàn thanh niên, tổ dân phố) đã xuống tận địa bàn để: Rà soát thực tế tình hình kinh doanh; tuyên truyền, vận động tiểu thương hiểu rõ lợi ích của việc thay đổi; hỗ trợ cài đặt ứng dụng eTax Mobile, đăng ký sử dụng hóa đơn điện tử ngay tại điểm kinh doanh theo hình thức “cầm tay chỉ việc”.
- Thực hiện Đề án 06 của Chính phủ, lực lượng Công an tỉnh Thanh Hóa đóng vai trò then chốt trong việc làm sạch dữ liệu thuế. Công an các xã, phường phối hợp chia sẻ dữ liệu dân cư để xác minh nhân thân, địa điểm kinh doanh, giúp loại bỏ tình trạng hộ kinh khai báo không trung thực. Bên cạnh đó, lực lượng công an cũng tham gia các đoàn công tác liên ngành để đảm bảo an ninh trật tự, xử lý nghiêm các trường hợp cố tình chống đối, chây ỳ nợ thuế, đảm bảo tính nghiêm minh của pháp luật.
- Để việc xuất hóa đơn điện tử và kê khai thuế không bị gián đoạn, UBND tỉnh đã giao Sở Khoa học và Công nghệ chỉ đạo các doanh nghiệp viễn thông đảm bảo phủ sóng 3G/4G/5G đến 100% thôn, bản, xóa các vùng lõm sóng. Đồng thời, vận động các doanh nghiệp công nghệ cung cấp các giải pháp phần mềm kế toán, hóa đơn điện tử đơn giản, thông minh, dễ sử dụng trên thiết bị di động với chi phí ưu đãi nhất cho bà con.
Hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền
Một trong những trụ cột của việc xóa bỏ thuế khoán là áp dụng triệt để hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền theo Nghị định 70/2025/NĐ-CP, đặc biệt đối với các nhóm ngành bán lẻ trực tiếp đến người tiêu dùng như: ăn uống, nhà hàng, khách sạn, vàng bạc, siêu thị... Đây là giải pháp ưu việt giúp kết nối dữ liệu trực tiếp về cơ quan thuế, xuất hóa đơn liên tục 24/7 không có độ trễ. Tỉnh Thanh Hóa đang quyết liệt yêu cầu 100% cơ sở kinh doanh trong nhóm này phải trang bị và sử dụng máy tính tiền có kết nối dữ liệu điện tử. Để khuyến khích, ngành thuế và các ngân hàng thương mại đang triển khai các gói hỗ trợ tài chính, cho vay ưu đãi để hộ kinh doanh trang bị thiết bị.
Lợi ích khi chuyển đổi
- Việc thay đổi thói quen từ nộp thuế khoán (một cục, cố định) sang kê khai (theo thực tế) chắc chắn sẽ gây ra những bỡ ngỡ ban đầu. Tuy nhiên, xét về dài hạn, đây là bước chuyển mang lại lợi ích to lớn cho chính hộ kinh doanh:
- Công bằng và sòng phẳng: Hộ kinh doanh nộp thuế dựa trên doanh thu thực tế. “Làm nhiều đóng nhiều, làm ít đóng ít, tạm nghỉ không phải đóng”. Điều này khắc phục hoàn toàn bất cập của thuế khoán là dù ế ẩm vẫn phải đóng mức cố định, hoặc bị cán bộ thuế ấn định mức doanh thu không sát thực tế.
- Minh bạch tài chính, dễ dàng tiếp cận vốn: Khi thực hiện sổ sách kế toán và xuất hóa đơn đầy đủ, hộ kinh doanh chứng minh được dòng tiền và năng lực tài chính hợp pháp. Đây là “giấy thông hành” quan trọng nhất để các ngân hàng thẩm định và cấp các khoản vay vốn ưu đãi phục vụ mở rộng sản xuất kinh doanh - điều mà các hộ thuế khoán trước đây khó tiếp cận.
- Cơ hội mở rộng thị trường: Trong xu thế hiện nay, các đối tác lớn, các doanh nghiệp và cả người tiêu dùng ngày càng ưu tiên mua hàng có hóa đơn, chứng từ rõ ràng. Việc chuyển đổi giúp hộ kinh doanh nâng cao uy tín, dễ dàng tham gia vào chuỗi cung ứng hàng hóa chính ngạch.
Tháo gỡ khó khăn và đồng hành
Thấu hiểu những lo lắng của người dân, đặc biệt là các hộ kinh doanh tại khu vực miền núi, vùng sâu vùng xa về kỹ năng công nghệ hay các vướng mắc về hàng tồn kho, UBND tỉnh đã chỉ đạo Thuế tỉnh Thanh Hóa và các sở, ngành có phương án hỗ trợ cụ thể:
- Về kỹ thuật: Tổ chức các đội hỗ trợ lưu động để hướng dẫn tận nơi. Các phần mềm được thiết kế tối giản, tiện lợi và dễ sử dụng.
- Đối với hàng hóa tồn kho khi chuyển từ thuế khoán sang kê khai mà không có hóa đơn đầu vào trước đó, cơ quan thuế sẽ có phương án cụ thể về cách thức kê khai, kiểm kê để đảm bảo quyền lợi hợp pháp, giúp hộ kinh doanh yên tâm chuyển đổi.
- Về chi phí: Chủ tịch UBND tỉnh giao Sở Tài chính nghiên cứu, tham mưu cho UBND tỉnh hỗ trợ về tài chính cho hộ kinh doanh còn khó khăn trong việc áp dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền do chưa đáp ứng điều kiện về hạ tầng công nghệ thông tin, theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Công điện số 88/CĐ-TTg ngày 12/6/2025; đồng thời nghiên cứu, tham mưu hỗ trợ các chi phí khác theo quy định cho các hộ kinh doanh mới thành lập, hộ kinh doanh chuyển đổi từ khoán thuế sang nộp thuế theo phương pháp kê khai hoặc chuyển lên doanh nghiệp và các chi phí triển khai thực hiện chuyển đổi mô hình kê khai thuế trên địa bàn tỉnh nếu đảm bảo các điều kiện theo quy định.
Chủ trương xóa bỏ thuế khoán và chuyển sang kê khai không chỉ là yêu cầu của pháp luật mà là quy luật vận động tất yếu của một nền kinh tế văn minh. Tỉnh Thanh Hóa kêu gọi toàn thể cộng đồng doanh nghiệp, hộ kinh doanh và Nhân dân trên địa bàn tỉnh đồng thuận, ủng hộ và tích cực tham gia. Thực hiện tốt việc chuyển đổi, sử dụng hóa đơn điện tử là mỗi người dân đang góp phần xây dựng môi trường kinh doanh bình đẳng, chống thất thu ngân sách để có thêm nguồn lực thực hiện các chính sách an sinh xã hội, đầu tư cho cơ sở hạ tầng, điện đường, trường trạm, xây dựng quê hương…