Sáng ngày 2/4, tại Khu Di tích lịch sử quốc gia Hang Co Phương, huyện Quan Hóa đã tổ chức lễ tưởng niệm, tri ân các anh hùng liệt sĩ hy sinh tại đây. Dự buổi lễ có đồng chí Lê Tiến Lam, Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Phó Chủ tịch Thường trực HĐND tỉnh; đại diện lãnh đạo Cục Du lịch, Cục Di sản Văn hóa (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch), các ban, sở, ngành cấp tỉnh; các Bà Mẹ Việt Nam Anh hùng, Anh hùng Lao động, thân nhân các liệt sĩ hy sinh tại hang Co Phương, cùng đông đảo cán bộ, Nhân dân huyện Quan Hóa.
Phó Chủ tịch Thường trực HĐND tỉnh Lê Tiến Lam cùng các đại biểu dự lễ tưởng niệm
Trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ xâm lược, hang Co Phương (tên gọi khác là hang Co Phường) thuộc bản Sại, xã Phú Lệ vừa là kho, trạm quân lương, cũng là nơi trú quân của bộ đội, thanh niên xung phong, dân công hỏa tuyến. Để cắt đứt sự chi viện của ta cho các chiến trường, quân giặc đã nhiều lần dùng máy bay oanh tạc, thả bom bắn phá khu vực này.
Ngày 2/4/1953, máy bay Pháp đã thả bom tàn sát khu vực bản Sại khiến nhiều thanh niên xung phong, dân công hòa tuyến đang làm nhiệm vụ vận chuyển lương thực, thực phẩm, mở đường phục vụ chiến dịch Thượng Lào hy sinh.
Phó Chủ tịch Thường trực HĐND tỉnh Lê Tiến Lam và đại biểu dâng hương tại nhà bia Khu di tích lịch sử cách mạng cấp Quốc gia hang Co Phương
Hang Co Phương bị đánh sập, vùi lấp 11 dân công hỏa tuyến bên trong. Một người bị thương nặng tại cửa hang, được chuyển tới bệnh viện cứu chữa, nhưng do vết thương quá nặng nên đã hy sinh. Cả một tổ đội, chỉ còn một người ra khỏi hang trước khi bom rơi, nên còn sống, là bà Nguyễn Thị Ngọt (sinh năm 1933), hiện sinh sống tại xã Thiệu Nguyên (Thiệu Hóa).
Trong trận bom này, huyện Thiệu Hóa có 24 liệt sĩ hy sinh. Ngoài 12 dân công ở xã Thiệu Nguyên còn có 12 liệt sĩ ở các xã: Thiệu Hợp, Thiệu Phú (nay là thị trấn Thiệu Hóa), Thiệu Duy và xã Thiệu Châu (nay là xã Tân Châu).
Năm 2012, UBND tỉnh Thanh Hóa đã lập quy hoạch, tôn tạo Khu di tích lịch sử cách mạng hang Co Phương nhằm tri ân các liệt sĩ, đồng thời giáo dục cho thế hệ trẻ về truyền thống yêu nước, lòng tự hào, tự tôn dân tộc. Khu di tích đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch xếp hạng cấp Quốc gia vào năm 2019.
Hang Co Phương đã trở thành một địa danh lịch sử cách mạng thiêng liêng, nơi ghi lại những đóng góp, hy sinh của dân công hỏa tuyến, thanh niên xung phong; những người đã không tiếc máu xương cho độc lập, tự do của Tổ quốc.
Đại biểu và nhân chứng lịch sử dự lễ kỷ niệm
Tại buổi lễ, các đại biểu và Nhân dân đã dâng hương, dâng hoa, dành phút tưởng niệm, tưởng nhớ, tôn vinh và tri ân sâu sắc đối với những người con quê hương đã không tiếc máu xương vì nền độc lập, tự do của Tổ quốc, vì hạnh phúc của Nhân dân.
Lãnh đạo huyện Quan Hóa phát biểu tại lễ tưởng niệm
Nhân dịp này, Phó Chủ tịch Thường trực HĐND tỉnh Lê Tiến Lam và lãnh đạo các huyện Quan Hóa, Thiệu Hóa đã trao nhiều phần quà cho thân nhân các liệt sĩ hy sinh tại hang Co Phương và các cựu chiến binh từng tham gia chiến đấu tại chiến trường Điện Biên Phủ.
Phó Chủ tịch Thường trực HĐND tỉnh Lê Tiến Lam và lãnh đạo huyện Quan Hóa tặng quà cho thân nhân liệt sĩ và nhân chứng lịch sử hang Co Phương
Trước đó, chiều 1/4, huyện Quan Hóa đã tổ chức Lễ cầu siêu, thả hoa đăng trên sông Mã tưởng niệm các liệt sĩ hy sinh tại khu vực bản Sại, xã Phú Lệ.