Sáng 17/6, tại Nhà Quốc hội, dưới sự chủ trì của Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn, Quốc hội Thảo luận ở hội trường về: chủ trương đầu tư Dự án đầu tư xây dựng đường cao tốc Bắc - Nam phía Tây đoạn Gia Nghĩa (Đắk Nông) - Chơn Thành (Bình Phước); Thảo luận ở hội trường về điều chỉnh chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030. Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải điều hành nội dung phiên họp.
Tại phiên thảo luận, Đoàn ĐBQH tỉnh Thanh Hóa có ý kiến phát biểu của đại biểu Mai Văn Hải, Tỉnh ủy viên, Phó trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh. Văn phòng Đoàn ĐBQH và HĐND tỉnh Thanh Hóa xin trân trọng giới thiệu toàn văn bài phát biểu của đại biểu Mai Văn Hải.
Kính thưa Chủ tọa phiên họp,
Kính thưa Quốc hội,
Chương trình phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi được phê duyệt chủ trương đầu tư theo Nghị quyết số 120 của Quốc hội khóa XIV là một chủ trương, chính sách lớn của Đảng, Nhà nước dành cho đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Đây là chương trình mục tiêu quốc gia mới, gồm nhiều dự án, tiểu dự án thành phần, với sự tham gia của nhiều bộ, ngành, địa phương, cơ quan trung ương chủ trì quản lý dự án, tiểu dự án, nội dung thành phần. Với sự quan tâm của cả hệ thống chính trị trong thời gian vừa qua, Chương trình phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi đã đạt được một số kết quả bước đầu quan trọng, tác động tích cực tới đời sống của người dân, đặc biệt là ở các xã, thôn đặc biệt khó khăn, như việc thực hiện khá tốt công tác xóa đói, giảm nghèo, đào tạo nghề, giải quyết việc làm, đời sống vật chất, tinh thần của đồng bào được nâng lên, công tác chăm sóc sức khỏe, giáo dục, đào tạo có những chuyển biến tích cực hơn. Tuy nhiên, cũng còn một số tồn tại, khó khăn, vướng mắc làm ảnh hưởng đến kết quả triển khai tổ chức thực hiện chương trình nên cần phải điều chỉnh một số chủ trương là cần thiết.
Để góp phần hoàn thiện một số nội dung điều chỉnh, tôi xin đề xuất một số ý kiến như sau:
Thứ nhất, về điều chỉnh vốn thực hiện chương trình, tôi cơ bản thống nhất đây là vấn đề rất cần thiết để thực hiện tốt việc lồng ghép, phân bổ vốn thực hiện chương trình, nhưng tôi đề nghị cần xem lại thời gian áp dụng cho phù hợp. Bởi vì, giai đoạn 1 từ năm 2021 đến năm 2025 vốn đầu tư công đã được giao cho địa phương, vốn sự nghiệp cũng đã được phân bổ đến hết năm 2024, nên theo tôi cần nêu rõ là điều chỉnh bổ sung cho giai đoạn 2026 - 2030 là phù hợp và đề nghị phân bổ vốn trung hạn hằng năm và phân bổ vốn sự nghiệp cũng phải phù hợp, tránh trường hợp phân bổ, giao vốn sự nghiệp và phân bổ vốn đầu tư công không ăn khớp sẽ làm ảnh hưởng lớn tới việc bố trí vốn cho các dự án cụ thể.
Thứ hai, về điều chỉnh đối tượng thuộc diện đầu tư của chương trình. Theo tôi cũng là rất cần thiết để giúp cho một số đối tượng thụ hưởng tại các dự án 4, 5, 6, 7 thuộc chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi có trụ sở nằm ngoài địa bàn các xã, thôn vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi sẽ tháo gỡ khó khăn, vướng mắc và bảo đảm được sự thống nhất giữa chủ trương đầu tư với các nội dung đầu tư của chương trình, góp phần đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công, thực hiện chương trình, đưa chính sách vào cuộc sống để đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi được thụ hưởng đầy đủ các chính sách của chương trình. Nhưng, theo tôi cũng cần làm rõ một số vấn đề như sau:
Quyết định 1719 của Thủ tướng Chính phủ đã quy định đối tượng đầu tư tiểu dự án 2 thuộc dự án thành phần 4 về đầu tư cơ sở vật chất, đơn vị sự nghiệp công lập hoạt động trong lĩnh vực công tác dân tộc đã xác định rõ đối tượng các đơn vị sự nghiệp công lập hoạt động trong lĩnh vực dân tộc, bao gồm trường dự bị Đại học Dân tộc Trung ương, trường dự bị Đại học Dân tộc Sầm Sơn, trường dự bị Đại học Dân tộc Nha Trang, trường dự bị Đại học Thành phố Hồ Chí Minh, trường Phổ thông vùng cao Việt Bắc, trường Hữu Nghị T78, trường Hữu Nghị 80, trường Đại học Tây Bắc, trường Đại học Tây Nguyên, trường Đại học Tân Trào. Các hạng mục này đã được Quốc hội phân bổ, giao vốn đầu tư công trung hạn. Vì vậy, cần rà soát lại đối tượng cụ thể thuộc diện điều chỉnh của chương trình có trụ sở không nằm trên địa bàn các xã, thôn vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi thuộc 4 nhóm đối tượng điều chỉnh để không trùng với đối tượng đã được phân bổ, giao vốn đầu tư công trung hạn như trường Phổ thông vùng cao Việt Bắc, trường Hữu nghị T78, trường Hữu nghị 80, cần rà soát để không điều chỉnh đối tượng đã được phân bổ, giao vốn đầu tư trung hạn mà chỉ cần điều chỉnh sang vốn đầu tư công và vốn sự nghiệp được phân bổ và giao hằng năm
Về một số trung tâm y tế huyện, bệnh viện đa khoa của huyện có một số xã thuộc vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, cần rà soát để không trùng lắp với nội dung của các chương trình như một số trung tâm y tế, bệnh viện huyện có xã thuộc vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi đã được đầu tư theo Nghị quyết 43 của Quốc hội về chính sách tài khóa, tiền tệ, hỗ trợ Chương trình phục hồi phát triển kinh tế - xã hội.
Về việc điều chỉnh đối tượng các di tích quốc gia đặc biệt, di tích quốc gia có giá trị tiêu biểu của các dân tộc thiểu số. Vấn đề này Quốc hội sẽ xem xét và quyết định Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển văn hóa giai đoạn 2025-2035. Vì vậy, đề nghị cần phải rà soát, nên đưa việc bảo tồn, phát huy giá trị di tích lịch sử, văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc vào Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển văn hóa để có sự quản lý thống nhất, tập trung để triển khai tổ chức thực hiện đạt hiệu quả.
Tôi xin hết ý kiến. Xin cám ơn Quốc hội.