Tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khoá XV, sáng ngày 24/10/2025 tại Nhà Quốc hội, dưới dự chủ tọa của Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn, Quốc hội thảo luận ở hội trường về một số nội dung còn ý kiến khác nhau của dự thảo Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và Hội đồng nhân dân (sửa đổi). Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương điều hành nội dung phiên họp.

Tại phiên thảo luận, Đoàn ĐBQH tỉnh Thanh Hóa có ý kiến phát biểu của đại biểu Mai Văn Hải, Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Phó trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh. Văn phòng Đoàn ĐBQH và HĐND tỉnh Thanh Hóa xin trân trọng giới thiệu toàn văn bài phát biểu của đại biểu Mai Văn Hải.

ĐBQH Mai Văn Hải phát biểu tại Hội trường

Kính thưa Chủ tịch Quốc hội, các Phó Chủ tịch Quốc hội chủ trì phiên họp,

Kính thưa các vị đại biểu Quốc hội,

Trước hết, tôi cơ bản thống nhất với báo cáo của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và Hội đồng nhân dân (sửa đổi). Các ý kiến góp ý đã được tiếp thu một cách tối đa, tôi đánh giá cao nội dung của dự án luật sau khi đã tiếp thu, giải trình tại Quốc hội. Tại kỳ họp này tôi xin được có thêm một số ý kiến như sau:

Một, khoản 3 Điều 16 quy định thẩm quyền giám sát của Ủy ban Thường vụ Quốc hội: Tôi cơ bản thống nhất với các nội dung được rà soát, sửa đổi, bổ sung rõ thẩm quyền giám sát của Ủy ban Thường vụ Quốc hội vừa đảm bảo tính kế thừa, vừa có sự bổ sung thêm một số nội dung thẩm quyền mới.

Song, tôi đề nghị cần xem xét lại việc quy định thẩm quyền giám sát của Ủy ban Thường vụ Quốc hội đối với Nghị quyết của Hội đồng nhân dân cấp tỉnh. Vấn đề này nên giao thẩm quyền, trách nhiệm cho thường trực Hội đồng nhân dân, các ban của Hội đồng nhân dân, đại biểu của Hội đồng nhân dân ở địa phương. Ủy ban Thường vụ Quốc hội chỉ thực hiện việc giúp Quốc hội thực hiện quyền giám sát tối cao và giám sát việc tuân theo Hiến pháp, luật, pháp lệnh, nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Hai, điểm c khoản 1 Điều 23 quy định: Hoạt động giám sát của Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh, giám sát việc giải quyết, trả lời kiến nghị của cử tri thuộc thẩm quyền giải quyết của các cơ quan ở Trung ương theo sự phân công của Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Theo tôi, nếu thực hiện được như vậy sẽ tốt cho việc giải quyết kiến nghị của cử tri, nâng cao trách nhiệm của các cơ quan có thẩm quyền ở Trung ương trong việc giải quyết các kiến nghị của cử tri. Nhưng nếu để thực hiện được, tôi suy nghĩ cũng là vấn đề rất khó, bởi vì không mấy thuận lợi khi Đoàn đại biểu ở địa phương thực hiện giám sát việc giải quyết kiến nghị của cử tri đối với các cơ quan ở trung ương. Hơn nữa, cùng một lúc có thể có nhiều đoàn của địa phương cùng giám sát một cơ quan trung ương hoặc tháng này đoàn giám sát của địa phương này, tháng sau đoàn giám sát của địa phương khác nên gây khó khăn cho các cơ quan ở trung ương được giám sát. Vì vậy, tôi đề nghị việc này nên có sự thống nhất và nên giao cho Ủy ban Dân nguyện và Giám sát của Quốc hội thực hiện việc giám sát giải quyết kiến nghị của cử tri đối với các cơ quan ở trung ương, còn Đoàn đại biểu Quốc hội ở địa phương chỉ nên quy định giám sát việc giải quyết các kiến nghị của cử tri đối với các cơ quan có thẩm quyền ở địa phương.

Ba, Điều 25 về thẩm quyền và hoạt động giám sát của đại biểu Quốc hội. Thực tiễn trong hoạt động giám sát của đại biểu Quốc hội mang tính độc lập, có lẽ việc thực hiện chất vấn là hoạt động giám sát độc lập tốt nhất của đại biểu Quốc hội. Các nội dung khác trong hoạt động giám sát độc lập của đại biểu rất hạn chế hoặc có lẽ không tổ chức thực hiện được chương trình giám sát, như việc thực hiện giám sát văn bản quy phạm pháp luật, giám sát việc thi hành pháp luật ở địa phương, giám sát việc giải quyết khiếu nại, tố cáo, kiến nghị của công dân, v.v.. Hoạt động giám sát của đại biểu chủ yếu thông qua hoạt động giám sát của Đoàn đại biểu Quốc hội, vì vậy tôi đề nghị nên rà soát, quy định lại thẩm quyền và hoạt động giám sát của đại biểu Quốc hội là chất vấn và thực hiện giám sát thông qua tổ chức hoạt động của Đoàn đại biểu Quốc hội.

Vấn đề thứ tư, về thẩm quyền giám sát của ban Hội đồng nhân dân, tại khoản 1 quy định về ban của Hội đồng nhân dân cấp tỉnh, giám sát hoạt động của Ủy ban nhân dân, cơ quan thuộc Ủy ban nhân dân và các cơ quan khác ở cấp tỉnh được quy định theo dự thảo, cũng như thẩm quyền giám sát của Thường trực Hội đồng nhân dân tỉnh. Theo tôi, chỉ nên giao thẩm quyền cho Thường trực Hội đồng nhân dân tỉnh giám sát đối với Ủy ban nhân dân, cơ quan thuộc Ủy ban nhân dân là phù hợp, còn các ban của Hội đồng nhân dân nên quy định có trách nhiệm giúp Thường trực Hội đồng nhân dân thực hiện việc giám sát.

Vấn đề thứ năm là Điều 37 về thẩm quyền và hoạt động giám sát của tổ đại biểu Hội đồng nhân dân: Tôi thống nhất nên quy định như phương án một. Bởi vì, thực tế thực hiện Luật Giám sát của Quốc hội và Hội đồng nhân dân hiện hành thì hoạt động giám sát của tổ đại biểu Hội đồng nhân dân còn rất nhiều mặt hạn chế và hình thức. Theo tôi, nguyên nhân do về quy định thẩm quyền giám sát của tổ đại biểu Hội đồng nhân dân rất lớn, bên cạnh đó cũng có cả nguyên nhân do lãnh đạo, chỉ đạo của Thường trực Hội đồng nhân dân đối với hoạt động giám sát của tổ đại biểu Hội đồng nhân dân ở nhiều nơi chưa được quan tâm đúng mức, trách nhiệm của đại biểu trong việc thực hiện giám sát của Tổ chưa cao, dẫn đến việc giám sát của tổ đại biểu Hội đồng nhân dân kém hiệu quả, hình thức. Vì vậy, để khắc phục tình trạng tồn tại, yếu kém trong hoạt động giám sát của tổ đại biểu Hội đồng nhân dân và kế thừa quy định của luật hiện hành, phát huy được vai trò giám sát của tổ đại biểu Hội đồng nhân dân, nên quy định giới hạn quyền giám sát của tổ đại biểu như phương án 1, tức là chỉ thực hiện giám sát việc thi hành pháp luật ở địa phương khi được thường trực Hội đồng nhân dân giao.

Tôi xin hết. Xin cảm ơn Quốc hội.