Tiếp tục Chương trình kỳ họp thứ 4, Quốc hội khóa XV, sáng ngày 25/10/2022, tại hội trường Diên Hồng, Nhà Quốc hội, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Nguyễn Khắc Định, Quốc hội tiến hành thảo luận ở hội trường về một số nội dung còn ý kiến khác nhau của dự án Luật Thanh tra (sửa đổi). Tại phiên thảo luận, Đoàn ĐBQH tỉnh Thanh Hóa có ý kiến phát biểu của đại biểu Mai Văn Hải, Tỉnh Ủy viên, Phó trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh. Văn phòng Đoàn ĐBQH và HĐND tỉnh Thanh Hóa xin trân trọng giới thiệu toàn văn bài phát biểu của đại biểu Mai Văn Hải.

Đồng chí Mai Văn Hải, Tỉnh ủy viên, Phó Trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh phát biểu ý kiến thảo luận tại hội trường

Kính thưa Chủ tọa phiên họp,

Kính thưa Quốc hội,

Trước hết, tôi cơ bản thống nhất như Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý và những nội dung của dự án luật trình Quốc hội thảo luận, xem xét thông qua kỳ họp này. Tôi xin có thêm một số ý kiến như sau:

Vấn đề thứ nhất, về quy định cơ quan thanh tra được quy định tại Điều 9. Tôi thống nhất cơ quan thanh tra được thành lập ở cơ quan hành chính đối với các cơ quan thanh tra được thành lập theo ngành, lĩnh vực. Về vấn đề này Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã có giải trình rất cụ thể và rất nhiều đại biểu Quốc hội có ý kiến, nhưng ý kiến cá nhân tôi đề xuất chúng ta nên tiếp tục cân nhắc lại việc thành lập thanh tra tổng cục, thanh tra cục thuộc tổng cục. Bởi vì mấy lý do: Tôi thấy rằng sau khi đánh giá, tổng kết việc thực hiện Luật Thanh tra năm 2012 thì những cơ quan được giao nhiệm vụ thanh tra người ta tổ chức nhiệm vụ thanh tra vẫn tốt, vẫn bình thường.

Vấn đề thứ hai, theo tôi khi chúng ta thống nhất để thành lập các tổ chức thanh tra, các cơ quan thanh tra trong tổng cục hoặc cục thuộc tổng cục thì rõ ràng tăng về số lượng, không thể nói là không tăng về số lượng, vì trước kia chưa có, bây giờ chúng ta thừa nhận có cơ quan thanh tra thì rõ ràng tăng về số lượng. Tôi thống nhất rằng biên chế có thể không tăng nhưng chi phí sẽ tăng. Bởi vì chúng ta thực hiện chế độ chính sách đối với cán bộ thanh tra và thanh tra viên về lương và phụ cấp và chế độ, chính sách khác nữa thì rõ ràng là chi phí tăng, như thế là không phù hợp với tinh thần Nghị quyết số 18 của Ban Chấp hành Trung ương. Chúng ta đang yêu cầu tinh gọn những đầu mối bên trong gắn với việc tinh giản biên chế cho nên theo tôi nên cân nhắc lại điều này, nhất là thanh tra ở các cục thuộc tổng cục thì không nên thành lập. Ý thứ hai cũng rất nhiều đại biểu có ý kiến, cơ quan thanh tra được thành lập ở các cơ quan thuộc Chính phủ thì vấn đề này cũng cần phải quy định rất rõ điều kiện, tiêu chuẩn như thế nào thì mới thành lập cơ quan thanh tra thuộc các cơ quan của Chính phủ, không phải cơ quan nào chúng ta cũng tiến hành thành lập được.

Vấn đề thứ hai, là vấn đề về xử lý chồng chéo, trùng lắp trong hoạt động thanh tra. Báo cáo các đồng chí, trong dự thảo luật liệt kê rất nhiều trường hợp, nhưng theo tôi liệt kê như thế thì cũng chưa khoa học lắm, khó bao quát hết tất cả các vấn đề chồng chéo trong thanh tra. Tôi đề xuất phương án là ta nên quy định xử lý chồng chéo giữa thanh tra hành chính với nhau thành một nội dung và một nội dung là quy định về xử lý chồng chéo giữa thanh tra chuyên ngành với nhau, như thế thì sẽ bao quát hết được. Tôi nói ví dụ quy định xử lý chồng chéo về thanh tra hành chính thì chủ yếu là xử lý chồng chéo giữa thanh tra các cấp như thanh tra Chính Phủ, thanh tra tỉnh, thanh tra huyện là chính, còn đối với sự chồng chéo thanh tra ngành chủ yếu là thanh tra bộ và thanh tra sở, như thế là rất rõ ràng, rành mạch và dễ thực hiện. Theo tôi đề xuất là nên thiết kế xử lý chồng chéo như vậy.

Vấn đề thứ ba, về công khai kết luận thanh tra theo quy định tại Điều 77, trong đó có quy định 4 hình thức công khai thì tôi thống nhất. Tôi đề nghị chúng ta cũng nên xem xét quy định về thời gian công khai đối với việc công khai trên trang thông tin điện tử của cơ quan thanh tra hay là công khai theo hình thức niêm yết tại cơ quan của đối tượng thanh tra. Theo tôi nên quy định thời gian, nếu chúng ta không quy định thời gian thì mỗi nơi sẽ làm mỗi kiểu, có những nơi hôm nay công khai nhưng có khi là mai gỡ, như thế người dân sẽ không biết để giám sát việc thực hiện kết luận thanh tra, nhất là việc xử lý sau thanh tra. Tôi đề xuất là nên có quy định cụ thể về thời gian công khai và hình thức công khai.

Vấn đề cuối cùng là về xử lý, thu hồi tài sản bị chiếm đoạt, sử dụng trái pháp luật hoặc bị thất thoát do hành vi trái pháp luật gây ra được quy định tại Điều 89. Đây là một nội dung hết sức quan trọng. Việc xử lý, thu hồi tài sản sau thanh tra cũng là để thể hiện hiệu quả, hiệu lực của công tác thanh tra. Trên thực tế, hiện nay tỷ lệ thu hồi sau kết luận thanh tra tương đối tốt. Tôi nghĩ rằng vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu của công tác thanh tra. Cho nên, trong quy định này cần phải có quy định chặt chẽ hơn để đảm bảo hiệu quả trong vấn đề xử lý, thu hồi tài sản thất thoát, tham nhũng do vi phạm.

Trong dự thảo quy định người ra quyết định thanh tra quyết định thu hồi tài sản là tiền vi phạm và yêu cầu đối tượng bị thu hồi thực hiện nghiêm túc quyết định này. Tôi giả sử đối tượng không thực hiện thì mình áp dụng biện pháp như thế nào, trong đây chưa có quy định. Tôi đề nghị cần trao thêm quyền cho Trưởng đoàn thanh tra và người ra quyết định thanh tra để kịp thời xử lý tiền, tài sản vi phạm, kể cả ngay trong quá trình thanh tra chứ không phải chúng ta chờ sau kết luận thanh tra chúng ta mới ban hành các quy định để xử lý.

Đề nghị cần phải nghiên cứu có thêm một quy định cụ thể hơn nữa về quy định xử lý trách nhiệm, quy đồng trách nhiệm đối với những người có liên quan trong vấn đề làm thất thoát tài sản, tiền, của cải nhà nước, như thế sẽ tạo điều kiện thuận lợi hơn cho các đoàn thanh tra cũng như các cơ quan thanh tra khi tiến hành thanh tra, xử lý các vi phạm.

Tôi xin hết ý kiến. Xin cảm ơn Quốc hội.