Đại hội lần thứ XV Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh Thanh Hóa diễn ra trong thời điểm đất nước và tỉnh ta đang nỗ lực, quyết tâm hoàn thành và hoàn thành toàn diện, vượt mức các mục tiêu, chỉ tiêu mà Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng và Nghị quyết Đại hội XIX của Đảng bộ tỉnh đã đề ra.
Toàn cảnh Đại hội đại biểu MTTQ Việt Nam tỉnh Thanh hóa lần thứ XV, nhiệm kỳ 2024 - 2029
Từ đầu nhiệm kỳ đến nay, trong bối cảnh phải đối mặt với rất nhiều khó khăn, thách thức, nhất là những ảnh hưởng rất nghiêm trọng của đại dịch COVID-19, suy thoái kinh tế thế giới kéo dài, tác động tiêu cực đến tất cả các ngành, lĩnh vực và đời sống của Nhân dân; Tỉnh ủy, HĐND, UBND, Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh và các cấp ủy đảng, chính quyền, đoàn thể từ tỉnh đến cơ sở đã bám sát thực tiễn, kịp thời đề ra các chủ trương, biện pháp đúng đắn, vừa giải quyết những vấn đề ngắn hạn, trung hạn, vừa tạo tiền đề cho phát triển bền vững trong dài hạn và đã đạt được nhiều kết quả quan trọng. Kinh tế duy trì đà tăng trưởng, năng lực sản xuất và quy mô kinh tế tăng nhanh, tốc độ tăng trưởng tổng sản phẩm trên địa bàn (GRDP) bình quân giai đoạn 2021 – 2023 ước đạt 9,6%, đứng thứ 5 cả nước và đứng thứ 3 trong nhóm 10 tỉnh, thành phố có quy mô kinh tế lớn nhất cả nước; quy mô GRDP đứng thứ 8 cả nước và cao nhất các tỉnh khu vực Bắc Trung bộ và duyên hải Nam Trung bộ; các lĩnh vực sản xuất đều có bước phát triển; thu ngân sách nhà nước hằng năm lớn nhất tại khu vực miền Trung; văn hóa - xã hội tiếp tục chuyển biến tiến bộ; giáo dục mũi nhọn, luôn trong nhóm đứng đầu cả nước, giai đoạn 2021-2023 tỉnh ta đạt 04 huy chương tại các Kỳ thi Olympic quốc tế và 175 giải tại các kỳ thi học sinh giỏi quốc gia THPT; thể thao thành tích cao duy trì trong nhóm dẫn đầu cả nước, giành được 960 huy chương các loại, đội bóng đá U19 Thanh Hoá giành chức vô địch giải U19 Quốc gia năm 2023. An sinh xã hội được bảo đảm, nhiều hộ gia đình nghèo đã lâu đời sinh sống trên sông và ở các khu vực có nguy cơ cao bị lũ ống, lũ quét, sạt lở đất được hỗ trợ xây dựng nhà ở nơi an toàn. Quốc phòng - an ninh, trật tự an toàn xã hội được giữ vững Công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị được triển khai thực hiện đồng bộ, toàn diện và đạt kết quả tích cực.
Phấn đấu đến năm 2030, Thanh Hóa là tỉnh giàu đẹp, văn minh và hiện đại.
Đóng góp quan trọng vào những thành tựu chung của tỉnh, nhiệm kỳ 2019 - 2024, Mặt trận Tổ Quốc Việt Nam tỉnh Thanh Hoá đã bám sát nhiệm vụ chính trị của địa phương, tuyên truyền, vận động, động viên các tầng lớp Nhân dân tranh thủ thời cơ, thuận lợi, vượt qua khó khăn, thách thức, đoàn kết, đồng thuận cùng với toàn Đảng, toàn quân, toàn dân phấn đấu đạt được nhiều kết quả, góp phần quan trọng để tỉnh Thanh Hoá đạt được thành tựu, tiềm lực và vị thế, uy tín như ngày nay. Niềm tin của Nhân dân với Đảng, Nhà nước được nâng lên; khối đại đoàn kết toàn dân tộc không ngừng được củng cố và tăng cường, tạo được thế trận lòng dân vững chắc.
Bí thư Tỉnh ủy Đỗ Trọng Hưng chúc mừng và chung vui với đồng bào sinh sống trên sông được ở trong ngôi nhà mới trên bờ, tại Khu định cư cho đồng bào sinh sống trên sông Đồng Sau Cách, thôn Lam Đạt, xã Thiệu Vũ (tháng 8/2023).
Xuất phát từ yêu cầu nhiệm vụ trong giai đoạn mới, thời gian qua, hoạt động phối hợp giữa HĐND tỉnh và Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh trên mọi mặt công tác luôn được đảm bảo kịp thời, toàn diện, hiệu quả, đúng quy định của pháp luật. Điều này đã thể hiện sự gắn bó chặt chẽ, trách nhiệm, bình đẳng, tôn trọng lẫn nhau trong quá trình thực thi nhiệm vụ giữa hai cơ quan đại diện cho Nhân dân trong các giai cấp, tầng lớp, dân tộc, tôn giáo… Mối quan hệ giữa HĐND và Ủy ban MTTQ Việt Nam được thực hiện chủ yếu thông qua hoạt động phối hợp chặt chẽ của Thường trực HĐND tỉnh và Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh. Sự phối hợp này được thể hiện ở nhiều mặt, như: Phối hợp trong công tác bầu cử đại biểu Quốc hội và bầu cử đại biểu HĐND các cấp; phối hợp trong việc tổ chức cho đại biểu HĐND tiếp xúc cử tri và tập hợp, phản ánh ý kiến của cử tri và Nhân dân; phối hợp trong hoạt động giám sát và phản biện xã hội; phối hợp củng cố, mở rộng và tăng cường khối đại đoàn kết dân tộc…
Trong xây dựng quy chế phối hợp: Ngay từ đầu nhiệm kỳ mới, Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh, Thường trực HĐND và Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh đã tổ chức ký kết và thống nhất ban hành Quy chế phối hợp công tác giữa Đoàn đại biểu Quốc hội, HĐND và Ủy ban MTTQ tỉnh trên nguyên tắc bình đẳng, tôn trọng lẫn nhau, tạo điều kiện để mỗi bên cùng thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn theo quy định của pháp luật. Trên cơ sở đó MTTQ Việt Nam các cấp trong tỉnh đã ký kết quy chế phối hợp và triển khai kế hoạch thực hiện Quy chế phối hợp với các nội dung cụ thể, thiết thực, sát với chức năng, nhiệm vụ của mỗi bên. Đã có 27/27 đơn vị cấp huyện, 558/558 cấp xã ban hành được quy chế phối hợp giữa Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam với Thường trực HĐND cùng cấp, đảm bảo thống nhất, xuyên suốt các nội dung phối hợp.
Các đồng chí: Đỗ Trọng Hưng, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh; Lại Thế Nguyên, Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy, Trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh cùng các đồng chí lãnh đạo tỉnh chứng kiến ký kết quy chế phối hợp giữa Đoàn ĐBQH tỉnh, HĐND tỉnh và Ủy ban MTTQ tỉnh
Phối hợp trong công tác bầu cử đầu mỗi nhiệm kỳ: Thường trực HĐND tỉnh luôn trao đổi, tiếp thu ý kiến của Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh để dự kiến và điều chỉnh cơ cấu, thành phần, số lượng, chất lượng đại biểu; tham dự đầy đủ các Hội nghị hiệp thương do Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh tổ chức và tham gia nhiều ý kiến xác đáng về việc lựa chọn đại biểu HĐND các cấp; phối hợp chặt chẽ trong việc giám sát công tác bầu cử ở các địa phương theo sự phân công của Ủy ban bầu cử tỉnh. Trong cuộc bầu cử đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2021 - 2026, Thường trực HĐND tỉnh đã tham gia vào các đoàn kiểm tra, giám sát công tác triển khai cuộc bầu cử trên địa bàn tỉnh do Ủy ban bầu cử tỉnh và Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh tổ chức, thông qua đó đã kịp thời phát hiện, hướng dẫn, tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc, chấn chỉnh những thiếu sót trong quá trình thực hiện công tác bầu cử, đảm bảo cuộc bầu cử diễn ra an toàn, đúng quy định của pháp luật. Kết quả, cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XV, đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ nhiệm kỳ 2021 - 2026 với số lượng cử tri đi bỏ phiếu đạt tỉ lệ 99,75% - là tỉ lệ cử tri đi bỏ phiếu cao nhất từ trước đến nay; các đại biểu trúng cử với số phiếu rất cao; tỉnh không có đơn vị bầu cử, khu vực bỏ phiếu phải bầu cử lại; cử tri của tỉnh đã bầu đủ 85 đại biểu HĐND tỉnh khóa XVIII[1].
Toàn cảnh hội nghị tổng kết công tác bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XV và đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2021 - 2026
Phối hợp trong công tác tham gia xây dựng Nghị quyết của HĐND tỉnh: Trong nhiệm kỳ 2021 - 2026, Thường trực HĐND tỉnh đã phối hợp tốt với Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh trong công tác chuẩn bị và tổ chức 20 kỳ họp, trong đó có 06 kỳ họp thường lệ, 13 kỳ họp chuyên đề và 01 kỳ họp để giải quyết công việc phát sinh đột xuất của HĐND tỉnh. Trước mỗi kỳ họp thường lệ, Thường trực HĐND tỉnh luôn mời Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh tham dự Hội nghị liên tịch với UBND và các cơ quan hữu quan để thống nhất chương trình, nội dung và thời gian tổ chức kỳ họp. Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh luôn tham dự đầy đủ và có ý kiến phát biểu mang tính đóng góp, xây dựng chất lượng góp phần làm cơ sở để HĐND tỉnh thực hiện chức năng, nhiệm vụ theo thẩm quyền.
Phối hợp trong công tác tiếp xúc cử tri trước mỗi kỳ họp HĐND tỉnh: Thường trực HĐND tỉnh và Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh đã phối hợp chặt chẽ để xây dựng kế hoạch tiếp xúc cử tri cho các đại biểu; chỉ đạo, hướng dẫn các Tổ đại biểu phối hợp với UBND, Ủy ban MTTQ Việt Nam các huyện, thị xã, thành phố tổ chức các buổi tiếp xúc cử tri. Trong nhiệm kỳ 2021 - 2026, Thường trực HĐND tỉnh đã phối hợp với Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh tổ chức 181 cuộc tiếp xúc cử tri cho các đại biểu HĐND tỉnh thuộc 27 Tổ đại biểu HĐND tỉnh. Phối hợp tổng hợp các ý kiến, kiến nghị của cử tri, nhất là những vấn đề cử tri và Nhân dân còn băn khoăn cần phản ánh đến các kỳ họp của HĐND tỉnh. Phối hợp giám sát công tác giải quyết, trả lời ý kiến kiến nghị của cử tri thông qua thẩm tra, xem xét báo cáo kết quả giải quyết kiến nghị của cử tri, hoạt động chất vấn, giải trình tại các kỳ họp HĐND tỉnh… Thông qua việc phối hợp, đã thực hiện tốt vai trò, trách nhiệm của Thường trực HĐND tỉnh và Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh trong phát huy quyền làm chủ của Nhân dân, tăng cường sự tin tưởng của Nhân dân với chính quyền các cấp.
Phối hợp trong hoạt động giám sát và phản biện xã hội: HĐND tỉnh và Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh luôn chú trọng phối hợp trong công tác giám sát bởi hoạt động giám sát của hai cơ quan chính là giám sát của Nhân dân đối với công tác quản lý Nhà nước trong mọi lĩnh vực. Để đảm bảo công tác phối hợp nhịp nhàng, hiệu quả, Thường trực HĐND tỉnh luôn phối hợp chặt chẽ với Ban Thường trực Ủy ban MTTQ tỉnh ngay từ khi xây dựng kế hoạch, chương trình, nội dung giám sát để không bị trùng lặp, chồng chéo về nội dung, thời gian, đối tượng giám sát. Trong nhiệm kỳ qua, Thường trực HĐND tỉnh đã mời đại diện Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh tham gia 89 cuộc giám sát để thực hiện 6 chuyên đề giám sát của HĐND tỉnh, Thường trực HĐND tỉnh[2]. Thường trực HĐND tỉnh và các Ban của HĐND tỉnh đã cử cán bộ tham gia các cuộc giám sát của Ban Thường trực Uỷ ban MTTQ Việt Nam tỉnh. Qua giám sát, những ý kiến, kiến nghị của Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh đã được tổng hợp và báo cáo tại các kỳ họp của HĐND tỉnh. Thường trực HĐND tỉnh quan tâm tiếp thu những kiến nghị, đề xuất của Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh và yêu cầu các cơ quan có liên quan giải quyết, trả lời. Thông qua đó, chất lượng, hiệu lực, hiệu quả của công tác giám sát được nâng lên; những tồn tại, hạn chế, khó khăn, vướng mắc trong công tác quản lý Nhà nước của các cơ quan, đơn vị được giám sát được kịp thời phát hiện, có phương hướng khắc phục, xử lý.
Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh đã tổ chức phản biện xã hội đối với các dự thảo văn bản về chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước và các văn bản quy phạm pháp luật của HĐND tỉnh, UBND tỉnh theo quy định của pháp luật. Tại các Hội nghị phản biện xã hội, Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh đều mời đại diện Thường trực HĐND tỉnh tham gia. Thường trực HĐND luôn cử đại diện lãnh đạo tham gia hội nghị phản biện xã hội khi được mời; phối hợp và tạo điều kiện để Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh thực hiện các hoạt động phản biện xã hội theo quy định.
Để phát huy những kết quả đã đạt được, tiếp tục thực hiện tốt hơn nữa Quy chế phối hợp giữa Thường trực HĐND với Ủy ban MTTQ tỉnh; trong thời gian tới, Thường trực HĐND tỉnh với Ban Thường trực Ủy ban MTTQ tỉnh tiếp tục phối hợp triển khai thực hiện có hiệu quả một số nhiệm vụ sau:
Thứ nhất, tiếp tục thực hiện tốt Quy chế phối hợp giữa hai cơ quan; phối hợp chặt chẽ trong việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ trong công tác bầu cử đại biểu HĐND đầu mỗi nhiệm kỳ. Thực hiện đầy đủ vai trò, trách nhiệm trong việc thực hiện quy trình hiệp thương, lựa chọn, giới thiệu người ứng cử đại biểu Quốc hội đồng thời phối hợp giám sát việc tổ chức bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu HĐND các cấp trong cuộc bầu cử nhiệm kỳ 2026 - 2031.
Thứ hai, đổi mới công tác tiếp xúc cử tri theo hướng đa dạng, phong phú về cách thức, mở rộng được số lượng, thành phần cử tri tham gia; tăng cường các cuộc tiếp xúc cử tri theo chuyên đề, theo giới, ngành và theo lĩnh vực. Nâng cao chất lượng tổng hợp ý kiến, kiến nghị của cử tri gửi tới các kỳ họp và việc theo dõi, giám sát, xử lý các ý kiến kiến nghị của cử tri và Nhân dân nhằm đáp ứng được các nhu cầu, nguyện vọng hợp pháp chính đáng của Nhân dân. Tăng cường phối hợp trong công tác giám sát việc giải quyết ý kiến, kiến nghị của cử tri và Nhân dân; giám sát việc thực hiện Chương trình hành động của đại biểu HĐND.
Toàn cảnh tiếp xúc cử tri huyện Hoằng Hóa trước kỳ họp thứ 20 HĐND tỉnh
Thứ ba, phối hợp tổ chức giám sát, khảo sát hoạt động của các cơ quan, tổ chức, đại biểu dân cử, cán bộ, công chức, viên chức trong việc thực hiện chính sách, pháp luật. Khi phát hiện có hành vi vi phạm pháp luật, gây thiệt hại đến lợi ích của nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của công dân, Thường trực HĐND tỉnh và Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh có quyền yêu cầu các cơ quan có thẩm quyền làm rõ trách nhiệm và thi hành biện pháp cần thiết để kịp thời chấm dứt hành vi vi phạm pháp luật.
Thứ tư, tiếp tục làm tốt hơn nữa nhiệm vụ phản biện xã hội và góp ý xây dựng Đảng, chính quyền, nhất là đối với việc xây dựng cơ chế, chính sách; các vấn đề liên quan đến quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của đoàn viên, hội viên, Nhân dân. Phát huy quyền làm chủ của Nhân dân tham gia góp ý kiến, thực hiện giám sát và phản biện xã hội đối với hoạt động lãnh đạo, chỉ đạo, quản lý, điều hành của cấp uỷ đảng, chính quyền các cấp; Thường xuyên phối hợp chặt chẽ với chính quyền các cấp để lắng nghe, nắm bắt tâm tư, tình cảm, nguyện vọng của Nhân dân, tạo sự đồng thuận cao trong xã hội.
Thứ năm, tiếp tục thực hiện hiệu quả chế độ thông tin hai chiều giữa HĐND tỉnh và Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh, giữ mối quan hệ gắn bó mật thiết giữa hai cơ quan và với Nhân dân trong tỉnh. Thường xuyên nắm bắt, lắng nghe tâm tư, nguyện vọng của Nhân dân, tôn trọng và thực hiện quyền làm chủ của Nhân dân, từng bước tăng cường, tạo dựng sự tin tưởng, đồng thuận của Nhân dân vào Đảng, Nhà nước, phát huy sức mạnh khối đại đoàn kết dân tộc.
* *
*
Để thực hiện mục tiêu Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh Thanh Hóa lần thứ XIX đã đề ra, trong công cuộc xây dựng và phát triển tỉnh nhà, HĐND tỉnh “cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương, đại diện cho ý chí, nguyện vọng và quyền làm chủ của Nhân dân địa phương” tiếp tục duy trì, phát triển và nâng tầm cao mới trong công tác phối hợp với Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh “tổ chức liên minh chính trị”, “nơi tập hợp khối đại đoàn kết toàn dân, phát huy quyền làm chủ của nhân dân”, “nơi hiệp thương, phối hợp và thống nhất hành động” của các thành viên để cùng với cấp uỷ, chính quyền và Nhân dân địa phương phấn đấu vì mục tiêu chung là “Xây dựng và bảo vệ chính quyền Nhân dân trong sạch, vững mạnh; chăm lo, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của Nhân dân, phát huy quyền làm chủ của Nhân dân; củng cố, mở rộng và tăng cường khối Đại đoàn kết toàn dân, thực hiện thắng lợi các mục tiêu, nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng - an ninh của tỉnh”./.
[1] Hiện nay, đại biểu HĐND tỉnh còn 80 đại biểu, giảm 5 đại biểu do thôi làm nhiệm vụ 3 đại biểu, bãi nhiệm 2 đại biểu.
[2] Trong đó, Thường trực HĐND tỉnh mời Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh tham gia 32 cuộc giám sát để giám sát 02 chuyên đề của HĐND tỉnh về: (1) việc chấp hành pháp luật trong công tác quản lý nhà nước về quy hoạch xây dựng trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2016 - 2021; (2) kết quả việc triển khai, thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới từ năm 2021 đến năm 2023 trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa.
Tham gia 57 cuộc giám sát để giám sát 4 chuyên đề của Thường trực HĐND tỉnh về: (1) Về việc quản lý nhà nước về cấp phép, thăm dò, khai thác và sử dụng khoáng sản làm vật liệu xây dựng trên địa bàn tỉnh từ năm 2018 đến nay; (2) việc cải cách hành chính, trọng tâm là cải cách thủ tục hành chính trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2018-2021; (3) việc tổ chức và hoạt động của hệ thống y tế cơ sở trên địa bàn tỉnh; (4) việc thực hiện các Nghị quyết của HĐND tỉnh về hoạt động chất vấn, các Kết luận của Thường trực HĐND tỉnh sau giám sát chuyên đề từ đầu nhiệm kỳ 2021 - 2026 đến nay.