Tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khoá XV, sáng ngày 06/5/2025, tại Nhà Quốc hội, dưới dự chủ tọa của Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn, Quốc hội thảo luận ở hội trường về một số nội dung còn ý kiến khác nhau của dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi). Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh điều hành nội dung phiên họp.

Tại phiên thảo luận, Đoàn ĐBQH tỉnh Thanh Hóa có ý kiến phát biểu của đại biểu Cầm Thị Mẫn, Đại biểu Quốc hội chuyên trách. Văn phòng Đoàn ĐBQH và HĐND tỉnh Thanh Hóa xin trân trọng giới thiệu toàn văn bài phát biểu của đại biểu Cầm Thị Mẫn.

ĐBQH Cầm Thị Mẫn phát biểu tại Hội trường

Kính thưa Chủ tọa phiên họp,

Kính thưa Quốc hội.

Để góp phần hoàn thiện dự thảo luật, đặc biệt khi luật được ban hành áp dụng vào thực tiễn, đảm bảo hài hòa cả về lợi ích, trách nhiệm cũng như tính khả thi đối với Nhà nước, doanh nghiệp và người tiêu dùng, trên cơ sở đánh giá tác động cả về mặt khoa học và thực tiễn, tôi đề nghị như sau:

Một, về bổ sung nước giải khát theo tiêu chuẩn Việt Nam có hàm lượng đường lớn hơn 5g/100 ml vào đối tượng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt. Tại điểm 1 khoản 1 Điều 2 và số thứ tự 12 mục hàng hóa trong danh sách danh mục biểu thuế suất so với dự thảo luật chỉnh tại kỳ họp thứ 8, Chính phủ đề xuất bổ sung nước giải khát theo tiêu chuẩn Việt Nam có hàm lượng đường trên 5g/100ml vào đối tượng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt đối với thuế suất 10%. Dự thảo luật chỉnh lý đã tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội quy định tại Điều 8, lộ trình áp thuế đối với nước giải khát là từ 1/1/2027 là 8% và từ 1/1/2028 là 10% để các chủ thể có liên quan có thêm thời gian chuẩn bị.

Tôi tán thành với việc quy định lộ trình áp thuế đối với mặt hàng mới. Đặc biệt, mặt hàng nước giải khát có đường là mặt hàng có mối liên hệ đến 25 ngành nghề liên quan trong chuỗi giá trị, như ngành hàng bán lẻ, du lịch, nhà hàng, khách sạn và hàng trăm ngàn hộ nông dân trồng mía, công ty sản xuất đường. Tuy nhiên, với việc áp thuế đối với mặt hàng mới cần phải có lộ trình chuẩn bị dài hơi, nhất là trong bối cảnh doanh nghiệp đang phải đối mặt với nhiều khó khăn và gánh nặng về thuế, phí. Đặc biệt, khi Hoa Kỳ đang có động thái áp dụng thuế đối ứng lên tới 46% đối với hàng hóa nhập khẩu từ Việt Nam. Ngoài ra, Viện Nghiên cứu chính sách và chiến lược cũng kiến nghị nên áp mức thuế suất 5% đối với nhóm sản phẩm lần đầu tiên bị áp thuế tiêu thụ đặc biệt để giảm thiểu các tác động tiêu cực đến nền kinh tế. Tôi cho rằng phương án thuế suất 5% sẽ đảm bảo thực hiện các mục tiêu như dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi) đề ra, bao gồm: Điều tiết tiêu dùng, điều tiết sản xuất, đảm bảo sức khỏe của người dân, đảm bảo nguồn thu ngân sách. Đồng thời, tạo cơ hội cho doanh nghiệp thích ứng với sắc thuế mới, tái cơ cấu kinh doanh, duy trì hoạt động sản xuất cũng như đảm bảo cơ hội việc làm và thu nhập cho người lao động. Do đó, tôi đề nghị nghiên cứu bổ sung lộ trình áp dụng thuế suất đối với nước giải khát cụ thể như sau:

Phương án 1, lộ trình áp thuế sau khi luật có hiệu lực 1 năm, từ ngày 1/1/2027 đến 31/12/2027 mức thuế suất 5%, từ ngày 1/1/2028 đến 31/12/2028 mức thuế suất 8%, từ ngày 1/1/2029 mức thuế suất 10%.

Phương án 2, lộ trình áp thuế sau khi luật có hiệu lực 2 năm, từ ngày 1/1/2028 đến 31/12/2028 mức thuế suất 8%, từ ngày 1/1/2029 mức thuế suất 10%.

Việc quy định lộ trình và thuế suất như vậy sẽ đảm bảo quá trình triển khai, không có tác động quá lớn đến người tiêu dùng, doanh nghiệp và nền kinh tế. Đồng thời, các doanh nghiệp có thời gian thay đổi chiến lược sản phẩm, hướng sang các sản phẩm tốt cho sức khỏe của người tiêu dùng và vẫn đảm bảo mục tiêu kinh doanh và tăng trưởng của nền kinh tế.

Hai, về danh mục các loại hàng hóa, dịch vụ thuộc diện chịu thuế quy định tại Điều 2 của dự thảo luật. Về cơ bản, tôi đồng tình với danh mục những loại hàng hóa, dịch vụ mà Điều 2 của dự thảo luật đã kế thừa từ luật hiện hành và có chỉnh lý bổ sung mới. Đặc biệt, tôi thống nhất cao với danh mục tại Điều 2 cũng như mức thuế, lộ trình thực hiện như quy định tại Điều 8 đối với các loại mặt hàng dịch vu, như rượu, bia, thuốc lá, bài lá, vàng mã, hàng mã, kinh doanh vũ trường, massage, casino, trò chơi điện tử, đặt cược, xổ số vì đây đều là những hàng hóa có sự tác động ảnh hưởng lớn đến sức khỏe, đời sống vật chất và tinh thần đến văn hóa và lối sống của người dân, đặc biệt là những dịch vụ chỉ dành cho số ít đối tượng có mức sống, thu nhập cao, khách du lịch nước ngoài và cần hạn chế, không khuyến khích người dân trong nước sử dụng. Tuy nhiên, đối với các mặt hàng dịch vụ như xe có động cơ xăng các loại, máy điều hòa nhiệt độ, nước giải khát, tôi đề nghị cần có đánh giá một cách tổng quát, toàn diện về tính chất, mức độ tác động ảnh hưởng của chính sách thuế tiêu thụ đặc biệt đối với các loại mặt hàng này, đối với sản xuất trong nước cũng như việc điều tiết xu hướng nhu cầu tiêu dùng của người dân. Đặc biệt, trong bối cảnh chúng ta cần có biện pháp mạnh mẽ, hiệu quả để thu hút đầu tư nước ngoài, bảo vệ sản xuất trong nước trước những áp lực từ các xung đột về thương mại và thuế quan. Đồng thời, cũng cần cân đối việc bảo vệ quyền lợi, sức khỏe người tiêu dùng trong trước mắt và lâu dài.

Tôi xin hết ý kiến. Xin trân trọng cảm ơn Quốc hội.