Tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khoá XV, sáng ngày 06/5/2025, tại Nhà Quốc hội, dưới dự chủ tọa của Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn, Quốc hội thảo luận ở hội trường về một số nội dung còn ý kiến khác nhau của dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi). Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh điều hành nội dung phiên họp.

Tại phiên thảo luận, Đoàn ĐBQH tỉnh Thanh Hóa có ý kiến phát biểu của đại biểu Mai Văn Hải, Tỉnh ủy viên, Phó trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh. Văn phòng Đoàn ĐBQH và HĐND tỉnh Thanh Hóa xin trân trọng giới thiệu toàn văn bài phát biểu của đại biểu Mai Văn Hải.

ĐBQH Mai Văn Hải phát biểu tại Hội trường 

Kính thưa Chủ tịch, các Phó Chủ tịch Quốc hội chủ trì phiên họp,

Kính thưa các vị đại biểu Quốc hội.

Trước hết, tôi cũng cơ bản thống nhất với Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và trong ý kiến phát biểu có lẽ cũng trùng với nhiều ý kiến của các đại biểu đã phát biểu trước đó nên tôi muốn bày tỏ quan điểm riêng của mình ở một số nội dung như sau:

Vấn đề thứ nhất, đối với quy định về đối tượng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt đối với điều hòa công suất trên 18.000BTU đến 90.000BTU tại điểm b khoản 1 Điều 2. Dự thảo luật lần này đã tiếp thu, chỉnh lý so với dự thảo luật trình tại kỳ họp thứ 8 là chỉ áp dụng đối với loại điều hòa có công suất trên 18.000 BTU đến 90.000 BTU. Nhưng trên thực tế đời sống của người dân hiện nay, máy điều hòa nhiệt độ trở nên hết sức phổ biến, thông dụng không phải là mặt hàng xa xỉ, mặt hàng khác. Bản chất của chính sách thuế tiêu thụ đặc biệt là dùng để điều chỉnh, định hướng lại việc sản xuất và hành vi của người tiêu dùng. Theo đó, thuế được áp dụng cho các loại hàng hóa, dịch vụ mang tính xa xỉ, không thiết yếu hoặc gây hại cho sức khỏe môi trường để giảm thiệt hại, tác hại của sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ. Hơn nữa, nếu áp dụng thuế tiêu thụ đặc biệt đối với điều hòa sẽ gây khó khăn cho các doanh nghiệp sản xuất trong nước và khả năng cạnh tranh với hàng nhập khẩu, làm tăng chi phí cho các cơ quan, tổ chức, cá nhân khi sử dụng điều hòa công suất lớn, trong khi việc sử dụng điều hòa công suất lớn có thể còn hiệu quả hơn đối với sử dụng nhiều điều hòa chông suất nhỏ kể cả về mặt kinh tế cũng như là thẩm mỹ. Vì vậy, tôi đề nghị xem xét, cân nhắc không nên áp dụng thuế tiêu thụ đặc biệt đối với máy điều hòa.

Thứ hai, đối với quy định về đối tượng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt là nước giải khát có hàm lượng đường 5h/100ml tại điểm 1 khoản 1 Điều 2. Theo tôi, quy định này sẽ ảnh hưởng rất lớn đến ngành sản xuất nước giải khát trong nước, nhất là các doanh nghiệp sản xuất nhỏ và vừa chịu gánh nặng, tăng thêm chi phí, khả năng cạnh tranh với sản phẩm nhập khẩu sẽ khó khăn, giá thành sản phẩm tăng khiến cho tiêu dùng sẽ giảm, ảnh hưởng đến doanh thu và việc làm của người lao động. Hơn nữa, còn ảnh hưởng tới người nông dân vì ngành nước ngoài giải khát sử dụng nhiều nguyên liệu trong nước như mía đường, trái cây, cà phê. v.v.. Giải trình lý do đưa nước giải khát có đường vào đối tượng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt chủ yếu là do nguyên nhân chính dẫn đến béo phì, tiểu đường và các bệnh không lây nhiễm liên quan đến chế độ ăn, việc này có nhiều nguyên nhân, có lẽ một nguyên nhân rất quan trọng đó là do ý thức và việc lạm dụng sử dụng các chất có đường có thể gây nên béo phì hoặc tiểu đường. Nhưng trên thực tế, nhiều thứ có thể có đường cao hơn nước giải khát thì tại sao chưa đưa vào đánh thuế, ví dụ như bánh kẹo, sữa có đường và nhiều đồ ngọt khác. Vì vậy, tôi đề nghị cơ quan soạn thảo, cơ quan thẩm tra cần có cân nhắc đánh giá kỹ lưỡng hơn nữa những tác động ảnh hưởng từ việc áp thuế để có những biện pháp thực hiện hoặc lộ trình thực hiện phù hợp. Tại thời điểm hiện nay, tôi đề nghị nên chưa xem xét đánh thuế đối với nước giải khát.

Ba, đối với các quy định tại Điều 8 về thuế suất và mức thuế suất tuyệt đối. Tôi cơ bản thống nhất với cách xác định phân loại cụ thể trong các loại hàng hóa, dịch vụ thuộc diện chịu thuế để có thể xây dựng các mức thuế suất và định mức thuế tuyệt đối, thuế tiêu thụ đặc biệt đối với hàng hóa, dịch vụ được quy định tại biểu thuế tiêu thụ đặc biệt quy định tại Điều 8.

Qua nghiên cứu tôi thấy mặc dù dự thảo trình tại kỳ họp này đã có những tiếp thu, chỉnh lý hợp lý hơn so với dự thảo trình kỳ họp thứ 8 cả về thuế suất và cả về lộ trình thực hiện. Tuy nhiên, đánh giá tổng quát về cơ bản biểu thuế vẫn đang được xây dựng chủ yếu dựa trên những báo cáo đánh giá tác động, bối cảnh, tình hình từ trước kỳ họp thứ 8. Tình hình trong nước và quốc tế hiện nay đã rất khác biệt so với trước đó, diễn biến những cuộc đối đầu, cạnh tranh thương mại hết sức khốc liệt mà trực tiếp là việc áp thuế xuất nhập khẩu lẫn nhau giữa các nước, trong đó Việt Nam thuộc nhóm các nước bị Hoa Kỳ công bố mức thuế tương đối cao, với mức 46%. Tổng Bí thư Tô Lâm, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã có những hành động quyết liệt, quyết sách mềm dẻo, linh hoạt, hiệu quả và cũng thuộc một trong những nước đầu tiên trên thế giới có những phản ứng sớm nhất, tích cực nhất, thiện chí nhất để ứng phó với tình hình. Kết quả là chúng ta đã nhận nhiều tín hiệu khả quan, có thêm thời gian để ứng phó với tình hình thực tế. Nhưng, với diễn biến nêu trên sẽ tác động không nhỏ tới sản xuất và kinh doanh xuất nhập khẩu của các doanh nghiệp trong nước. Vì vậy, chúng ta cần phải tính toán để có chính sách thuế phù hợp hơn với tình hình mới, kể cả về mức thuế và thời gian, lộ trình áp dụng. Do vậy, tôi đề nghị cơ quan soạn thảo, cơ quan thẩm tra cần cân nhắc, xem xét, đánh giá lại một cách kỹ lưỡng, toàn diện hơn nữa để có mức thuế suất và lộ trình thực hiện hợp lý hơn trong tình hình hiện nay, đảm bảo sự hài hòa lợi ích giữa Nhà nước, người tiêu dùng và doanh nghiệp, góp phần giảm bớt khó khăn cho doanh nghiệp, góp phần đảm bảo phát triển kinh tế - xã hội của đất nước một cách bền vững.

Tôi xin hết ý kiến. Xin cảm ơn Quốc hội.