Tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khoá XV, sáng ngày 26/5/2025, tại Nhà Quốc hội, dưới dự chủ tọa của Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn, Quốc hội thảo luận ở hội trường về dự án Luật Ngân sách nhà nước (sửa đổi). Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải điều hành nội dung phiên họp.

Tại phiên thảo luận, Đoàn ĐBQH tỉnh Thanh Hóa có ý kiến phát biểu của đại biểu Mai Văn Hải, Tỉnh ủy viên, Phó trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh. Văn phòng Đoàn ĐBQH và HĐND tỉnh Thanh Hóa xin trân trọng giới thiệu toàn văn bài phát biểu của đại biểu Mai Văn Hải.

ĐBQH Mai Văn Hải phát biểu tại Hội trường

Kính thưa Chủ tọa phiên họp,

Kính thưa Quốc hội,

Trước hết, tôi cũng thống nhất với tờ trình, báo cáo thẩm tra dự án Luật Ngân sách nhà nước (sửa đổi). Để góp phần hoàn thiện dự thảo luật, tôi xin có thêm một số ý kiến như sau.

Một là ở khoản 12 Điều 8 về nguyên tắc quản lý ngân sách có quy định là “ngân sách nhà nước bố trí kinh phí cho các quỹ thực hiện nhiệm vụ về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, xây dựng chính sách, pháp luật theo quy định của pháp luật chuyên ngành phù hợp với khả năng của ngân sách nhà nước”. Cơ bản, tôi thống nhất quy định ngân sách nhà nước bố trí kinh phí cho các quỹ phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, xây dựng chính sách pháp luật là phù hợp và cụ thể hóa việc thực hiện Nghị quyết số 57 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, Nghị quyết 66 của Bộ Chính trị về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới. Nhưng, tôi đề nghị cũng cần phải làm rõ các quỹ thực hiện nhiệm vụ phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, xây dựng chính sách pháp luật là những loại quỹ được quy định ở những luật chuyên ngành nào, nếu không rõ thì sẽ dẫn đến rất nhiều quỹ vì lĩnh vực nào cũng cần phải phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, như thế thì ngân sách nhà nước sẽ khó có thể đáp ứng được và cũng rất dàn trải. Vì vậy, tôi đề nghị nên quy định ngân sách nhà nước chỉ đảm bảo việc bố trí ngân sách cho các quỹ được quy định bởi Luật Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo đang được Quốc hội xem xét và sẽ thông qua tại kỳ họp thứ 9.

Vấn đề thứ hai, ở Điều 30, về nhiệm vụ, quyền hạn của Hội đồng nhân dân các cấp. Các nội dung được rà soát, điều chỉnh, bổ sung khá rõ ràng, phù hợp với việc tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp tới đây, phân cấp cho Ủy ban nhân dân quyết định một số chính sách, định mức chi ngân sách, tôi rất đồng tình. Bên cạnh đó, tôi đề nghị xem xét lại việc quy định bổ sung tại điểm i khoản 9 "Hội đồng nhân dân tỉnh quyết định giao cho Hội đồng nhân dân cấp xã ban hành các chính sách, chế độ phù hợp với trình độ phát triển và khả năng của ngân sách cấp xã". Bởi vì, sau sáp nhập đơn vị hành chính cấp xã, quy mô xã lớn hơn nhưng nguồn thu ngoài xã trung tâm thì những xã ở nông thôn, miền núi, biên giới, hải đảo nguồn thu sẽ còn gặp nhiều khó khăn, không có khả năng tự cân đối, phần lớn các xã tới đây cũng sẽ phải tiếp tục nhận bổ sung trợ cấp cân đối ngân sách từ cấp trên. Vì vậy, nếu giao cho Hội đồng nhân dân xã có thẩm quyền ban hành các chế độ, chính sách thì sẽ rất khó khăn cho việc cân đối ngân sách để đảm bảo thực hiện các chế độ, chính sách đã ban hành, vì vậy tôi đề nghị nên bỏ nhiệm vụ này đối với Hội đồng nhân dân cấp xã.

Vấn đề thứ ba, khoản 2 Điều 35 quy định các khoản thu phân chia và tỷ lệ phần trăm giữa ngân sách trung ương và ngân sách địa phương. Nội dung này đã rất nhiều đại biểu có ý kiến, quan điểm của tôi là cả 2 phương án này đều cần phải xem xét lại. Bởi vì 2 phương án này đều quy định chi tiết tỷ lệ phần trăm việc điều tiết giữa ngân sách ở một số khoản thu, quy định như vậy sẽ khó khăn đảm bảo tính ổn định lâu dài của luật. Để thực hiện công tác đổi mới, nâng cao chất lượng xây dựng luật, tôi đề nghị chỉ quy định trong luật những khoản thu thuộc diện phải phân chia tỷ lệ phần trăm giữa ngân sách trung ương và ngân sách địa phương và quy định nguyên tắc tiêu chí phân chia, còn tỷ lệ cụ thể thì nên giao cho Chính phủ quy định, căn cứ vào điều kiện ngân sách từng thời kỳ, phù hợp với điều kiện thực tế phát triển kinh tế - xã hội của đất nước và của các địa phương.

Đối với tiền sử dụng đất, tiền thuê đất. Thực hiện theo tinh thần Nghị quyết 18, vấn đề này chúng ta cũng cần phải có cơ chế điều tiết cho phù hợp giữa ngân sách trung ương và ngân sách địa phương. Trong điều kiện hiện nay, tôi đề xuất nên để cho địa phương hưởng 100% tiền sửa dụng đất và vấn đề này giao cho Chính phủ quy định để phù hợp với từng thời kỳ. Đối với tiền sử dụng đất phân chia, tôi đề nghị nên quy định tiền sử dụng đất đưa vào phân chia sau khi đã trừ đi kinh phí lập quy hoạch, hỗ trợ bồi thường, giải phóng mặt bằng, tái định cư, đầu tư hạ tầng để đấu giá quyền sử dụng đất, đấu thầu dự án có sử dụng đất.

Tôi xin hết ý kiến, xin cảm ơn Quốc hội.