Tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khoá XV, sáng ngày 29/10/2025 tại Nhà Quốc hội, dưới dự chủ tọa của Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn, Quốc hội thảo luận ở hội trường về Đánh giá kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2025; dự kiến kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2026; Kết quả thực hiện các nghị quyết của Quốc hội về kế hoạch 05 năm giai đoạn 2021-2025: phát triển kinh tế - xã hội; cơ cấu lại nền kinh tế; Báo cáo của Chính phủ, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao về việc ban hành văn bản điều chỉnh nội dung thuộc thẩm quyền của Quốc hội để xử lý vấn đề phát sinh khi thực hiện sắp xếp tổ chức bộ máy nhà nước, đẩy mạnh phân cấp, phân quyền và tháo gỡ vướng mắc do quy định của pháp luật (theo quy định của Luật Tổ chức Chính phủ, Luật Tổ chức chính quyền địa phương, Nghị quyết số 190/2025/QH15 của Quốc hội quy định về xử lý một số vấn đề liên quan đến sắp xếp tổ chức bộ máy nhà nước, Nghị quyết số 206/2025/QH15 của Quốc hội về cơ chế đặc biệt xử lý khó khăn, vướng mắc do quy định của pháp luật); Báo cáo của Chính phủ, Tòa án nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao về tình hình thi hành Hiến pháp, luật, nghị quyết của Quốc hội, pháp lệnh, nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội năm 2025. Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh điều hành nội dung phiên họp.

Tại phiên thảo luận, Đoàn ĐBQH tỉnh Thanh Hóa có ý kiến phát biểu của đại biểu Mai Văn Hải, Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Phó trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh. Văn phòng Đoàn ĐBQH và HĐND tỉnh Thanh Hóa xin trân trọng giới thiệu toàn văn bài phát biểu của đại biểu Mai Văn Hải.

ĐBQH Mai Văn Hải, Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Phó trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh phát biểu tại Hội trường

Kính thưa Chủ tọa phiên họp,

Kính thưa Quốc hội,

Kính thưa cử tri và Nhân dân,

Năm 2025, bên cạnh những thuận lợi, đất nước ta cũng gặp không ít khó khăn, thách thức do tác động của tình hình thế giới, tình hình khu vực, tình hình trong nước, nhất là tình hình bão lũ trong thời gian vừa qua. Những khó khăn đó đã tác động rất lớn đến đời sống của người dân và doanh nghiệp, ảnh hưởng đến sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Nhưng dưới sự lãnh đạo và quyết tâm chính trị rất lớn của Trung ương, của Bộ Chính trị, Ban Bí thư, sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, sự vào cuộc của các cấp, các ngành, của người dân và doanh nghiệp, tình hình kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh trong 9 tháng đầu năm và ước cả năm 2025 đã có nhiều điểm sáng nổi bật, các chỉ tiêu đều đạt và vượt so với kế hoạch đề ra. Ở đây, tôi xin đề cập tới 2 vấn đề như sau:

Một là, công tác xây dựng và về mặt thực thi pháp luật được thực hiện đổi mới cả tư duy và cách làm. Chính phủ đã xác định đây là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu, kịp thời thể chế các chủ trương, nghị quyết của Đảng, nhất là việc nhanh chóng trình Quốc hội thể chế các cơ chế, chính sách đặc thù để triển khai thực hiện các nghị quyết chiến lược của Bộ Chính trị, Ban Bí thư. Đây là những chủ trương rất quan trọng để đưa đất nước ta bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên phát triển nhanh và bền vững. Với khối lượng các dự án luật trình Quốc hội lớn nhất từ trước tới nay, nhất là việc trình Quốc hội để sửa đổi, bổ sung Hiến pháp năm 2013 tại một kỳ họp; thông qua nhiều dự án luật để thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp; tư duy xây dựng pháp luật được đổi mới, xây dựng, hoàn thiện pháp luật trong năm đã từng bước tháo gỡ nhiều điểm nghẽn, tạo môi trường thuận lợi cho phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Bên cạnh đó, cũng còn một số tồn tại, như có dự án luật phải sửa đổi, bổ sung sau một thời gian ngắn khi ban hành, thậm chí phải sửa nhiều lần. Việc ban hành một số văn bản để cụ thể hóa việc thi hành luật để tháo gỡ điểm nghẽn các quy định của pháp luật cũng còn chậm; việc hợp nhất một số văn bản còn chậm, gây khó khăn cho việc áp dụng, thi hành luật. Từ những vấn đề nêu trên, tôi đề nghị tiếp tục triển khai thực hiện tốt Nghị quyết 66 của Bộ Chính trị về đổi mới công tác xây dựng và thực thi pháp luật, đáp ứng yêu cầu phát triển của đất nước trong kỷ nguyên mới, kế hoạch xây dựng pháp luật phải thực sự chủ động ngay từ đầu nhiệm kỳ, từ đầu năm. Tiếp tục đổi mới tư duy xây dựng pháp luật theo hướng vừa đảm bảo yêu cầu quản lý nhà nước, vừa khuyến khích sáng tạo, kiến tạo phát triển, chỉ trình Quốc hội quy định trong luật những vấn đề mang tính nguyên tắc thuộc thẩm quyền của Quốc hội. Các quy định của pháp luật phải mang tính ổn định, khi được sửa đổi; sửa đổi, bổ sung cần phải được hợp nhất một cách kịp thời theo đúng quy định của pháp luật để thuận lợi cho việc áp dụng trong thực hiện. Đồng thời, cần phải đẩy nhanh chuyển đổi số, ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong công tác xây dựng và thực thi pháp luật, nhất là việc ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong việc kiểm tra, rà soát, phát hiện những mâu thuẫn, chồng chéo trong các luật, văn bản quy phạm pháp luật.

Hai là, về sắp xếp tổ chức bộ máy và thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp. Có thể khẳng định đây là một cuộc cách mạng toàn diện và sâu sắc nhất trong sắp xếp tổ chức bộ máy và thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp. Công việc này diễn ra trong thời gian ngắn nhưng Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo tổ chức thực hiện rất sát sao, quyết liệt, linh hoạt, sáng tạo để sắp xếp tinh gọn tổ chức bộ máy của Chính phủ và thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp. Kết quả sắp xếp, tinh gọn bộ máy của Chính phủ, các bộ, ngành, các sở, sáp nhập tỉnh, sáp nhập các xã, phường, không tổ chức cấp huyện và thực hiện tinh giản biên chế đạt được kết quả tốt nhất từ trước tới nay, được đông đảo cán bộ, đảng viên, cử tri và nhân dân quan tâm, đồng tình ủng hộ, đánh giá cao.

Sau gần 4 tháng đi vào hoạt động, có thể thấy mô hình chính quyền địa phương 2 cấp đi vào hoạt động cơ bản thông suốt, tập trung để giải quyết các thủ tục hành chính cho người dân và doanh nghiệp, tập trung cho nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội; đảm bảo quốc phòng, an ninh ở địa phương, cơ sở. Bên cạnh kết quả đạt được là chủ yếu thì sau khi đi vào vận hành bộ máy chính quyền địa phương 2 cấp cũng còn bộc lộ một số khó khăn, tồn tại, hạn chế cần phải khắc phục. Như một số nơi dù đã được điều chuyển cán bộ, công chức từ nơi thừa đến nơi thiếu nhưng vẫn còn tình trạng thừa, thiếu cán bộ, nhất là ở một số xã miền núi, biên giới, vùng sâu, vùng xa; thiếu cán bộ có năng lực chuyên môn sâu về đất đai, xây dựng, kế toán, công nghệ thông tin; năng lực một bộ phận cán bộ chưa đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ; cơ sở hạ tầng, công nghệ thông tin, chuyển đổi số còn gặp khó khăn; một số cử tri phản ánh dịch vụ công quốc gia nhiều khi quá tải làm chậm trễ trong việc giải quyết thủ tục hành chính của người dân; việc bố trí, sử dụng công sở ở một số nơi chưa thật hợp lý, chưa sử dụng hết công năng của các công sở xã cũ, còn gây lãng phí; cán bộ, công chức phải giải quyết một khối lượng công việc nhiều, áp lực lớn nhưng chế độ, chính sách chưa được cải thiện.

Từ những vấn đề nêu trên, tôi đề nghị Chính phủ tiếp tục chỉ đạo đánh giá lại việc thực hiện phân cấp, phân quyền cho xã, phường, đặc khu trong thời gian vừa qua để có sự điều chỉnh phù hợp với mô hình xã hiện nay; chỉ đạo sớm thực hiện xác định vị trí việc làm, xây dựng chính sách tiền lương tương xứng với vị trí việc làm của cán bộ, công chức. Trước mắt, đề nghị sớm có chính sách đãi ngộ tiền lương đối với đội ngũ cán bộ, công chức xã hiện nay để họ an tâm công tác; chỉ đạo việc ban hành quy chế đánh giá cán bộ, công chức theo kết quả công việc, có cơ chế để sàng lọc cán bộ, sẵn sàng thay thế đối với cán bộ không đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ.

Để thực hiện tốt việc giải quyết thủ tục hành chính của người dân và doanh nghiệp cần phải tiếp tục quan tâm đầu tư cơ sở hạ tầng cho chuyển đổi số, công nghệ thông tin. Chú trọng việc đào tạo, bồi dưỡng kiến thức công nghệ thông tin, chuyển đổi số cho cán bộ, công chức; tổ chức thực hiện tốt cuộc vận động bình dân học vụ số, thực hiện thiết thực đối với người dân.

Tôi xin hết ý kiến, xin cảm ơn Quốc hội.