Sáng ngày 30 - 5, tại Kỳ họp thứ 3, Quốc hội khóa XV, Quốc hội thảo luận ở hội trường về việc thực hiện chính sách, pháp luật về công tác quy hoạch kể từ khi Luật Quy hoạch có hiệu lực thi hành. Sau khi nghe Báo cáo của Đoàn giám sát của Quốc hội, đồng chí Lê Thanh Hoàn, Ủy viên chuyên trách Ủy ban Pháp luật của Quốc hội, ĐBQH thuộc Đoàn ĐBQH tỉnh Thanh Hóa đã có một số ý kiến thảo luận tại hội trường.

Ban Biên tập Cổng Thông tin điện tử của Đoàn ĐBQH và HĐND tỉnh trân trọng giới thiệu với bạn đọc toàn văn bài phát biểu của đại biểu Lê Thanh Hoàn, Ủy viên chuyên trách Ủy ban Pháp luật của Quốc hội.

 Đại biểu Lê Thanh Hoàn, Ủy viên chuyên trách Ủy ban Pháp luật của Quốc hội phát biểu tại hội trường

          Kính thưa Chủ tọa phiên họp,

          Kính thưa Quốc hội,

          Qua nghiên cứu báo cáo của Chính phủ, báo cáo của Đoàn giám sát về việc thực hiện chính sách, pháp luật về công tác quy hoạch từ khi Luật Quy hoạch có hiệu lực thi hành. Tôi tán thành và thống nhất với những nhận định của Đoàn giám sát về những kết quả đạt được cũng như tồn tại, hạn chế trong việc thực hiện chính sách, pháp luật về quy hoạch, với những nội dung cụ thể, cơ bản báo cáo đánh giá được toàn diện, khách quan về việc triển khai thực hiện Luật Quy hoạch.

          Tôi nhất trí sự cần thiết phải ban hành nghị quyết của Quốc hội. Theo đó, cho phép Chính phủ và các cơ quan liên quan được thực hiện một số giải pháp cụ thể khác luật hiện hành để tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc mà Đoàn giám sát đã chỉ rõ, nhằm đẩy nhanh tiến độ lập quy hoạch, bảo đảm chất lượng quy hoạch. Ngoài ra, tôi xin có thêm một số ý kiến như sau.

          Theo Báo cáo số 15 của Chính phủ về kết quả thực hiện chính sách pháp luật về quy hoạch, tại trang 17, Chính phủ có đánh giá: Việc triển khai lập quy hoạch đô thị, quy hoạch nông thôn thời gian qua đã được thực hiện tuân thủ theo đúng quy định của pháp luật. Các đồ án quy hoạch được phê duyệt là căn cứ pháp lý quan trọng để quản lý, phát triển đô thị, nhằm đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội của từng địa phương, vùng và cả nước.

          Báo cáo Quốc hội, theo quy định tại Điều 28 Luật Quy hoạch: "Việc lập, thẩm định, phê duyệt, thực hiện, điều chỉnh cũng như việc công bố, công khai quy hoạch đô thị, quy hoạch nông thôn được thực hiện theo quy định của pháp luật về đô thị và pháp luật về xây dựng". Báo cáo của Chính phủ đã nêu được một số tồn tại, hạn chế trong công tác lập, thẩm định, phê duyệt, thực hiện, điều chỉnh quy hoạch đô thị, quy hoạch nông thôn, tôi xin phép không nêu lại. Tuy nhiên, một trong những nội dung quan trọng chưa được báo cáo rõ với Quốc hội, đó là công tác công bố, công khai thông tin quy hoạch đô thị, quy hoạch nông thôn. Một vấn đề tưởng chừng như đơn giản chỉ là một cú kích chuột, nhưng việc thực hiện thì rất có vẻ khó khăn trên thực tế. Qua đó, tôi tán thành với nhận định của Đoàn giám sát, đó là việc công bố, công khai thông tin quy hoạch ở một số địa phương còn chậm, chưa thường xuyên, liên tục, chưa tăng cường áp dụng công nghệ thông tin để công khai và cung cấp thông tin quy hoạch có hiệu quả. Công tác tuyên truyền, vận động, hướng dẫn người dân trong việc thực hiện và chấp hành nghiêm chỉnh quy định về quản lý trật tự đô thị chưa được các cấp chính quyền quan tâm đúng mức.

          Hiện tại, việc công khai quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất được quy định rõ tại Luật Đất đai, Luật Quy hoạch. Theo đó, tại Điều 48 Luật Đất đai, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh có trách nhiệm công bố công khai kế hoạch sử dụng đất cấp tỉnh tại trụ sở và trên Cổng thông tin điện tử của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh; Ủy ban nhân dân cấp huyện có trách nhiệm công bố công khai quy hoạch sử dụng đất cấp huyện tại trụ sở và trên cổng thông tin điện tử của Ủy ban nhân dân cấp huyện. Việc công khai được thực hiện trong suốt thời kỳ quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất. Theo Điều 42 của Luật Xây dựng, việc đồ án quy hoạch xây dựng phải được công bố thông tin trên trang thông tin điện tử của cơ quan lập quy hoạch.

          Đồng thời, theo Điều 40 của Luật Quy hoạch thì quy hoạch phải được đăng tải thường xuyên, liên tục trên trang thông tin điện tử cơ quan tổ chức lập quy hoạch. Tuy nhiên, trên thực tế cho thấy, công tác công bố công khai thông tin quy hoạch nói chung thực sự còn rất hình thức, đặc biệt là quy hoạch sử dụng đất và quy hoạch xây dựng. Điều này thể hiện tại Nghị quyết 83 năm 2019 của Quốc hội về hoạt động chất vấn tại kỳ họp thứ 7, Quốc hội khóa XIV cũng như Chỉ thị số 05 năm 2019, Quyết định số 1398 của Thủ tướng Chính phủ nhằm thúc đẩy thực hiện đăng tải thông tin hồ sơ đồ án quy hoạch trên Cổng thông tin điện tử Quốc gia, cũng đề ra yêu cầu Bộ Xây dựng chủ trì, phối hợp Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương xây dựng Cổng thông tin quy hoạch xây dựng quốc gia. Đồng thời, Bộ Xây dựng chủ trì, phối hợp Bộ Tài nguyên và Môi trường triển khai nghiên cứu, hoàn thiện về hệ thống bản vẽ, hồ sơ quy hoạch xây dựng và quy hoạch sử dụng đất đảm bảo thống nhất, đồng bộ trong triển khai thực hiện và công tác quản lý. Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương xây dựng trang thông tin điện tử quy hoạch của địa phương và cập nhật trên Cổng Thông tin điện tử quy hoạch quốc gia.

          Tuy nhiên, việc thực hiện công khai thông tin chỉ riêng đối với quy hoạch xây dựng chưa đạt yêu cầu, gần đây là Văn bản số 4363 ngày 25/10/2021 của Bộ Xây dựng gửi Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương đề nghị thực hiện đăng tải thông tin hồ sơ đồ án quy hoạch xây dựng quy hoạch đô thị Việt Nam lên cổng thông tin điện tử. Đây không phải lần đầu tiên Bộ Xây dựng gửi cho các địa phương. Theo đó, toàn quốc hiện có 53 tỉnh, thành phố đã thực hiện việc đăng tải với tổng số là 1.087 đồ án thực hiện quy hoạch. Theo thống kê cho thấy có 10 địa phương chưa thực hiện việc đăng tải quy hoạch, trong đó có 12 địa phương chỉ có 1 đồ án duy nhất được đăng tải, trong khi một số tỉnh tôi được biết như Đồng Nai được 125 đồ án, Quảng Ninh là 77, Hà Nội là 63, Thanh Hóa là 125. Do đó, với nhận định là “các đồ án quy hoạch xây dựng, quy hoạch sử dụng đất cấp huyện sau khi được phê duyệt đều được tổ chức công bố công khai, đồng thời được đăng tải trên trang thông tin điện tử của cơ quan tổ chức lập quy hoạch, để tổ chức, cá nhân tiếp cận và khai thác sử dụng” tại trang 34 của báo cáo, nếu đúng thì thực sự rất đáng được ghi nhận. Đề nghị Bộ Xây dựng, Bộ Tài nguyên và Môi trường báo cáo cụ thể hơn với Quốc hội vấn đề này.

          Qua đó cho thấy, việc công bố công khai thông tin quy hoạch theo yêu cầu của Luật Quy hoạch có lúc, có nơi chưa được thực hiện nghiêm túc, chưa kể đến việc nội dung công bố thông tin quy hoạch còn rất hình thức, nhiều nội dung công bố chỉ có quyết định mà không có bản vẽ bản đồ cụ thể hoặc nếu có thì bản vẽ dung lượng bản ảnh rất thấp không thể xem rõ được nội dung. Rõ ràng, việc thực hiện công bố công khai thông tin quy hoạch, bảo đảm quyền tiếp cận thông tin của người dân chưa thực sự được coi trọng. Theo phản ánh của cử tri thì những gì dân muốn biết, dân cần thực sự rất khó để có thể tiếp cận. Đây cũng chính là một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng nhiễu loạn thông tin, sốt ảo đất đai, đầu cơ, thao túng thị trường đất đai, gây bất ổn thị trường, khiếu kiện về đất đai dẫn đến mất an ninh trật tự tại một số địa phương. Tuy nhiên, việc xử lý trách nhiệm đối với các cơ quan, tổ chức, cá nhân không thực hiện việc công bố công khai thông tin lại chưa được thực hiện nghiêm túc, chưa thấy có báo cáo số liệu về xử lý kỷ luật hay xử lý trách nhiệm trong trường hợp không công bố thông tin quy hoạch. Do đó, đề nghị Quốc hội trong dự thảo nghị quyết giám sát Quốc hội cần bổ sung quy định về biện pháp chế tài xử lý cụ thể với những trường hợp chậm hoặc không công khai thông tin quy hoạch, bảo đảm những quy định của pháp luật về quy hoạch được thực thi nghiêm túc trên thực tế.

          Tôi xin hết. Xin trân trọng cảm ơn Quốc hội!