Tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 5, Quốc hội khoá XV, chiều ngày 31/5/2023, tại Nhà Quốc hội, dưới dự chủ tọa của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ, Quốc hội tiếp tục thảo luận ở hội trường về đánh giá bổ sung kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và ngân sách nhà nước năm 2022; tình hình thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và ngân sách nhà nước những tháng đầu năm 2023.
Tại phiên thảo luận, Đoàn ĐBQH tỉnh Thanh Hóa có ý kiến phát biểu của đại biểu Mai Văn Hải, Tỉnh ủy viên, Phó trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh. Văn phòng Đoàn ĐBQH và HĐND tỉnh Thanh Hóa xin trân trọng giới thiệu toàn văn bài phát biểu của đại biểu Mai Văn Hải.
Kính thưa Chủ tọa phiên họp,
Kính thưa Quốc hội,
Kính thưa toàn thể cử tri và Nhân dân.
Trước hết, tôi cơ bản nhất trí với Báo cáo của Chính phủ và Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Kinh tế và sau đây tôi xin phép được tham gia một số vấn đề như sau.
Một là sau 2 năm dịch bệnh COVID-19 nhiều doanh nghiệp gặp phải rất nhiều khó khăn, thử thách, một số doanh nghiệp phải đóng cửa, phá sản. Thời gian qua, do thực hiện việc tổng rà soát về công tác phòng cháy, chữa cháy lại một lần nữa nhiều doanh nghiệp rơi vào tình trạng vô cùng khó khăn, bị xử phạt, bị đình chỉ hoạt động do không đảm bảo các điều kiện về phòng cháy, chữa cháy. Điều này đã làm ảnh hưởng rất lớn đến nhiều doanh nghiệp và người lao động. Nhiều cử tri bức xúc cho rằng một số quy định phòng cháy, chữa cháy không phù hợp, tiêu chuẩn quá cao, áp dụng quy định phòng cháy, chữa cháy nhưng không phân loại mức độ rủi ro nên rất khó khăn cho doanh nghiệp. Việc khắc phục, đầu tư hệ thống phòng cháy, chữa cháy chi phí lớn, nhiều doanh nghiệp không thể khắc phục được. Từ những vấn đề nêu trên, tôi đề nghị Chính phủ, các bộ, ngành có liên quan tiếp tục chỉ đạo tăng cường công tác phòng cháy, chữa cháy, trong đó cần tập trung rà soát, sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện chính sách pháp luật về công tác phòng cháy, chữa cháy, đáp ứng yêu cầu thực tiễn của phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo đồng bộ, thống nhất trong hệ thống pháp luật, tiếp tục hoàn thiện các tiêu chuẩn, quy chuẩn, quy trình về phòng cháy, chữa cháy phù hợp với điều kiện thực tiễn của đất nước và năng lực của các tổ chức, cá nhân có liên quan. Cần phải phân loại cụ thể các đối tượng quản lý phòng cháy, chữa cháy theo mức độ nguy cơ để có biện pháp xử lý phù hợp, có lộ trình để các cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ thực hiện tốt các yêu cầu về phòng cháy, chữa cháy, cần phải tháo gỡ những vướng mắc về phòng cháy, chữa cháy để các doanh nghiệp trở lại hoạt động bình thường, nhất là những doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực du lịch, dịch vụ, giải trí.
Vấn đề thứ hai, thực hiện chương trình phục hồi, phát triển kinh tế - xã hội theo tinh thần Nghị quyết 43 của Quốc hội. Trong thời gian vừa qua, Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương cũng đã rất nỗ lực trong việc thực hiện triển khai tổ chức thực hiện các nội dung của chương trình. Nhiều văn bản hướng dẫn thực hiện chương trình đã được ban hành, nhiều chính sách đã có tác dụng hỗ trợ người dân và doanh nghiệp gặp khó khăn do đại dịch COVID-19 vươn lên từng bước thoát khỏi khó khăn, thách thức. Nhưng bên cạnh đó, việc giải ngân các chính sách của chương trình đạt rất thấp, mới chỉ đạt 87,3 ngàn tỷ đồng, chiếm 29% tổng nguồn lực của chương trình, trong khi hầu hết các chính sách chỉ được thực hiện trong hai năm 2022-2023. Cá biệt có chính sách doanh nghiệp, hộ kinh doanh cá thể rất khó tiếp cận, như chính sách hỗ trợ lãi suất 2% của gói vay 40.000 tỷ mới chỉ đạt 0,82%. Nguyên nhân chủ yếu là do vướng mắc từ quy định, vướng mắc do thủ tục và do tư tưởng của doanh nghiệp sợ hệ lụy sau này thanh tra, kiểm tra.
Từ những vấn đề nêu trên, tôi đề nghị Chính phủ chỉ đạo tháo gỡ khó khăn để đẩy nhanh tiến độ triển khai các dự án đầu tư công, đặc biệt là tháo gỡ khó khăn về thể chế trong đầu tư công, về thủ tục hành chính trong đầu tư, điều chuyển vốn đầu tư đối với những địa phương chậm triển khai dự án thuộc chương trình. Rà soát các chính sách tài khóa theo tinh thần Nghị quyết 43, chính sách nào hiệu quả thấp, chậm đi vào cuộc sống thì cần báo cáo Quốc hội sớm xem xét, điều chỉnh mục tiêu hỗ trợ, ví dụ như chính sách hỗ trợ lãi suất 2% của gói 40.000 tỷ đồng.
Ba, thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030. Sau 2 năm triển khai cũng đã đạt được những kết quả bước đầu trong phát triển sản xuất, tạo sinh kế cho người dân; giáo dục, y tế, bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống được chú trọng; đầu tư cơ sở hạ tầng thiết yếu phục vụ sản xuất và đời sống của đồng bào dân tộc thiểu số được quan tâm hơn. Nhưng bên cạnh đó, các dự án của chương trình còn triển khai chậm và có nhiều vướng mắc, nhất là một số nội dung về cơ chế quản lý, tổ chức thực hiện các chương trình.
Tôi đề nghị Chính phủ, các bộ, ngành cần phải sớm sửa đổi, bổ sung Nghị định 27 theo hướng bỏ các quy định bắt buộc địa phương ban hành cơ chế, chính sách và các quy định thực hiện các dự án đặc thù thuộc chương trình mục tiêu quốc gia. Cần bổ sung quy định rõ đối tượng hướng dẫn thực hiện quay vòng một phần vốn trong cộng đồng.
Bốn, trong lĩnh vực y tế. Có thể nói Chính phủ đã có nhiều tháo gỡ căn cơ cho việc mua sắm thuốc, hóa chất, sinh phẩm, vật tư y tế. Bên cạnh đó, cũng còn một số vấn đề cử tri còn có ý kiến như việc đấu thầu vaccine trong chương trình mục tiêu tiêm chủng mở rộng Bộ Y tế giao cho địa phương tổ chức đấu thầu theo tôi là chưa phù hợp. Bởi vì, nếu giao cho các địa phương tổ chức đấu thầu thì sẽ rất khó khăn trong việc đảm bảo chất lượng, giá cả. Việc đấu thầu sẽ chậm trễ, không điều phối được việc thừa, việc thiếu vaccine và sẽ không đồng bộ, thống nhất trong toàn quốc. Vì vậy, tôi đề nghị Bộ Y tế tiếp tục thực hiện đấu thầu tập trung cả nước để cấp vaccine cho các đơn vị trên địa bàn toàn quốc. Để có một chương trình tiêm chủng mở rộng đồng bộ, thống nhất trên toàn quốc, đề nghị Chính phủ cân đối ngân sách trung ương để thực hiện chương trình tiêm chủng quốc gia.
Tôi xin hết ý kiến. Xin trân trọng cảm ơn Quốc hội.