Sáng 25/5, tại Nhà Quốc hội, dưới sự chủ trì của Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn, Quốc hội thảo luận ở hội trường về Báo cáo của Đoàn giám sát và dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về kết quả giám sát chuyên đề “việc thực hiện Nghị quyết số 43/2022/QH15 ngày 11/01/2022 của Quốc hội về chính sách tài khóa, tiền tệ hỗ trợ Chương trình phục hồi, phát triển kinh tế - xã hội và các nghị quyết của Quốc hội về một số dự án quan trọng quốc gia đến hết năm 2023”. Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải điều hành nội dung phiên họp.
Tại phiên thảo luận, Đoàn ĐBQH tỉnh Thanh Hóa có ý kiến phát biểu của đại biểu Mai Văn Hải, Tỉnh ủy viên, Phó trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh. Văn phòng Đoàn ĐBQH và HĐND tỉnh Thanh Hóa xin trân trọng giới thiệu toàn văn bài phát biểu của đại biểu Mai Văn Hải.
Kính thưa Chủ tọa phiên họp,
Kính thưa Quốc hội,
Thưa toàn thể cử tri,
Trước hết, tôi cơ bản thống nhất với Báo cáo kết quả giám sát chuyên đề của Đoàn giám sát việc thực hiện Nghị quyết 43 của Quốc hội về chính sách tài khóa, tiền tệ, hỗ trợ Chương trình phục hồi phát triển kinh tế - xã hội và các Nghị quyết của Quốc hội về một số dự án quan trọng quốc gia đến hết năm 2023. Đây là một chương trình lớn nhất từ trước tới nay với giá trị gần 350.000 tỷ đồng. Chúng ta có thể khẳng định việc ban hành và triển khai Nghị quyết 43 là quyết sách đúng đắn, kịp thời của Quốc hội. Với nhiều chính sách chưa từng có tiền lệ đã hỗ trợ cho công tác phòng, chống kiểm soát dịch bệnh COVID-19 và phục hồi phát triển kinh tế - xã hội, đạt được nhiều kết quả tích cực. Cổ vũ tinh thần của người dân, doanh nghiệp và bổ sung một nguồn lực lớn cho ngân sách nhà nước và các nguồn huy động khác để hỗ trợ nền kinh tế phục hồi và phát triển nhanh sau đại dịch. Nhận được sự đồng thuận, hưởng ứng tích cực của các tầng lớp nhân dân.
Sau 2 năm thực hiện nghị quyết Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo quyết liệt, linh hoạt, sáng tạo, đã đưa nước ta mở cửa trở lại nền kinh tế, khôi phục các hoạt động kinh tế - xã hội. Các hoạt động kinh tế - xã hội của đất nước từ trạng thái thích ứng với dịch bệnh nhanh chóng trở lại trạng thái bình thường, từng bước phục hồi và ổn định hơn; duy trì ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Các cân đối lớn của nền kinh tế được đảm bảo, môi trường đầu tư kinh doanh tiếp tục được cải thiện, an sinh xã hội, quốc phòng an ninh được giữ vững, đối ngoại được đẩy mạnh, tiếp tục thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế, đầu tư thương mại, dịch vụ, phát triển kinh tế số. Điểm sáng trong thực hiện Nghị quyết 43 là nhiều cơ chế, chính sách hỗ trợ đã đến được với người dân và doanh nghiệp, tập trung được nguồn lực cho đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng, nhất là hạ tầng giao thông được triển khai một cách quyết liệt, đạt được kết quả rất phấn khởi, đến nay có trên 2000 km đường cao tốc đã hoàn thành, đưa vào sử dụng, được cử tri và nhân dân đồng tình, phấn khởi.
Tuy nhiên, qua nghiên cứu các báo cáo tổng kết việc thực hiện Nghị quyết 43, báo cáo của Đoàn giám sát Quốc hội, báo cáo Kiểm toán nhà nước và từ thực tế giám sát tại địa phương, tôi nhận thấy quá trình tổ chức thực hiện các chính sách tài khóa, tiền tệ, hỗ trợ Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội theo Nghị quyết 43 của Quốc hội, bên cạnh những kết quả đạt được rất quan trọng vẫn còn một số tồn tại, hạn chế như sau:
Một số địa phương chưa áp dụng cơ chế đặc thù trong đầu tư hạ tầng y tế thuộc chương trình; việc hoàn thiện thủ tục đầu tư, phân bổ vốn chậm, ảnh hưởng đến tiến độ triển khai thực hiện và hiệu quả sử dụng nguồn vốn của chương trình; tiến độ giải ngân nhiều dự án đầu tư không đảm bảo thời gian của nghị quyết, mặc dù đã được Quốc hội cho phép kéo dài thời gian thực hiện; một số chính sách thực hiện không đạt kế hoạch, mục tiêu đề ra như việc thực hiện chính sách hỗ trợ lãi suất 2% chỉ đạt khoảng 3,05% kế hoạch; hỗ trợ tiền thuê nhà cho người lao động đạt 57% kế hoạch; đến hết năm 2023 còn nhiều doanh nghiệp gặp khó khăn, thách thức chưa phục hồi được, do sự tác động của đại dịch nhiều doanh nghiệp bị phá sản, giải thể; một số chính sách hỗ trợ người dân, người lao động được triển khai còn chậm, còn lúng túng.
Nguyên nhân của những tồn tại, hạn chế nêu trên có cả khách quan, chủ quan nhưng theo tôi chủ yếu là do công tác lãnh đạo, chỉ đạo của một số bộ, ngành, địa phương chưa thực sự quyết liệt; các văn bản hướng dẫn, phân bổ vốn, trình tự, thủ tục giải ngân còn phức tạp; việc áp dụng cơ chế đặc thù có việc còn vướng mắc và không ít cán bộ có tình trạng đùn đẩy, né tránh, sợ sai, sợ trách nhiệm.
Từ những kết quả đạt được và những tồn tại, hạn chế và nguyên nhân, tôi xin đề xuất một số vấn đề. Đề nghị Chính phủ tập trung chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương khẩn trương rà soát, có giải pháp, giải quyết các kiến nghị khó khăn, vướng mắc liên quan đến thực hiện các dự án đầu tư, đẩy mạnh tiến độ triển khai thực hiện, tiến độ giải ngân các dự án đầu tư sử dụng vốn chương trình để hoàn thành đúng theo tiến độ yêu cầu tại Nghị quyết số 110. Về chính sách giảm 2% thuế giá trị gia tăng, mặc dù chính sách được kéo dài thực hiện đến hết ngày 30/6/2024, tuy nhiên qua thực tế giám sát cho thấy chính sách này được doanh nghiệp đánh giá rất cao, vừa kích thích tiêu dùng, vừa kích thích sản xuất, phát triển. Vì vậy, tôi đề nghị Quốc hội cân nhắc xem xét cho phép tiếp tục kéo dài thêm thực hiện chính sách này trong thời gian cho phù hợp với tình hình sản xuất của doanh nghiệp, người dân nói chung vẫn còn nhiều khó khăn, khả năng tự phục hồi và phát triển chưa thực sự bền vững. Trên cơ sở kết quả giám sát, kết quả tổng kết thực hiện Nghị quyết 43 và việc đang triển khai thực hiện Nghị quyết của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù về đầu tư xây dựng công trình giao thông đường bộ. Đề nghị Quốc hội xem xét tiếp tục mở rộng áp dụng một số cơ chế, chính sách đặc thù không chỉ áp dụng cho các công trình quan trọng quốc gia như đường cao tốc và cả các công trình quan trọng khác của quốc gia, của tỉnh, như thế sẽ tháo gỡ được nhiều khó khăn, vướng mắc trong rút ngắn thủ tục đầu tư, chủ động nguồn cung vật liệu, đẩy nhanh công tác giải phóng mặt bằng, công tác tái định cư sẽ làm cho giải ngân vốn đầu tư công nhanh và hiệu quả, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.
Tôi xin hết ý kiến. Xin cảm ơn Quốc hội.