Sáng 29/10/2024, tại Nhà Quốc hội, dưới sự chủ trì của Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn, Quốc hội Thảo luận ở hội trường về một số nội dung còn ý kiến khác nhau của dự thảo Luật Thuế giá trị gia tăng (sửa đổi). Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải điều hành nội dung phiên họp.

Tại phiên thảo luận, Đoàn ĐBQH tỉnh Thanh Hóa có ý kiến phát biểu của đại biểu Cầm Thị Mẫn, Đại biểu Quốc hội chuyên trách, Văn phòng Đoàn ĐBQH và HĐND tỉnh xin trân trọng giới thiệu toàn văn bài phát biểu của đại biểu Cầm Thị Mẫn.

ĐBQH Cầm Thị Mẫn phát biểu tại phiên thảo luận

Kính thưa Chủ tọa phiên họp,

Kính thưa Quốc hội,

Nghiên cứu các tài liệu trong hồ sơ của dự án luật, tôi cơ bản thống nhất với Báo cáo tiếp thu, giải trình, chỉnh lý của Ủy ban Thường vụ Quốc hội đối với dự án Luật Thuế giá trị gia tăng (sửa đổi). Để góp phần tiếp tục hoàn thiện dự thảo luật, có một số ý kiến như sau:

Thứ nhất, đối với các quy định tại Điều 9 dự thảo luật. tại Điểm a khoản 2 Điều 9 dự thảo luật quy định nước sạch phục vụ sản xuất và sinh hoạt không bao gồm các loại nước uống đóng chai, đóng bình và các loại nước giải khát khác. Trong thực tế, việc xác định thế nào là nước sạch rất khó khăn, cần phải có cơ quan thẩm quyền chuyên môn xác định, mặt khác trong nhiều trường hợp nước để phục vụ sản xuất, không nhất thiết phải nước sạch như nước dùng trong sinh hoạt. Do đó, để đảm bảo tính thống nhất trong cách hiểu và thực thi cũng như thuận tiện trong việc áp dụng luật, đề nghị sửa đổi điểm a khoản 2 Điều 9 bằng cách bỏ từ "sạch" trong cụm từ "nước sạch".

Thứ hai, về áp mức thuế suất 5% đối với mặt hàng phân bón tại điểm b khoản 2 Điều 9 của dự thảo luật. Đây là nội dung được nhiều đại biểu cũng như cử tri quan tâm, trong đó có đông đảo cử tri là bà con nông dân vì sự thay đổi này có tác động trực tiếp tới đời sống, sinh kế của họ. Trách nhiệm của Quốc hội cũng như trách nhiệm của đại biểu buộc phải xem xét, đánh giá vấn đề này một cách hết sức thận trọng, thấu đáo về nhiều mặt. Qua nghiên cứu kỹ lưỡng báo cáo đánh giá tác động của Ban soạn thảo và nội dung giải trình tiếp thu của Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng như ý kiến của cử tri là nông dân của doanh nghiệp và các hiệp hội liên quan từ nhiều nguồn khác nhau. Cá nhân cho rằng, có thể yên tâm về sự thay đổi này so với luật hiện hành. Yên tâm rằng việc áp thuế 5% đối với phân bón không đồng nghĩa với việc mặt hàng này sẽ tăng giá. Đồng thời, các báo cáo đánh giá còn cho thấy năng lực sản xuất phân bón rất lớn, chủ yếu là doanh nghiệp trong nước, tỷ trọng phân bón nhập khẩu so với sản xuất trong nước chỉ chiếm 27%, nếu áp dụng thuế suất 5%, nhập khẩu vào cũng chịu 5% và cũng chịu sự điều tiết chung với phân bón trong nước.

Bên cạnh đó, mặt hàng phân bón là mặt hàng thuộc diện chịu sự kiểm soát và bình ổn giá của Nhà nước. Do đó, việc áp dụng thuế suất 5% chính là việc cùng lúc chúng ta thực hiện được mục tiêu mở rộng cơ chế thuế, tiến tới áp dụng một mức thuế suất, đồng thời phục hồi hỗ trợ sản xuất trong nước và về dài hạn sẽ tạo sự bền vững, ổn định nguồn cung phân bón đầu vào trong nước được phát triển, không phụ thuộc vào phân bón nhập khẩu, làm cơ sở cho việc hạ giá thành mặt hàng phân bón. Như vậy, người nông dân cũng như doanh nghiệp sản xuất trong nước đều được hưởng lợi từ việc thay đổi này.

Thứ ba, đối với quy định tại khoản 3 Điều 15 của dự thảo luật. Khoản 3 quy định như sau cơ sở kinh doanh chỉ sản xuất hàng hóa, cung ứng dịch vụ chịu thuế suất thuế giá trị gia tăng 5%, trừ hoạt động thanh lý tài sản nếu có số thuế giá trị gia tăng đầu vào chưa khấu trừ hết từ 300 triệu đồng trở lên sau 12 tháng liên tục hoặc 4 quý liên tục thì hoàn thuế giá trị gia tăng. Về bản chất, hoàn thuế giá trị gia tăng trong trường hợp vừa nêu trên là hoàn thuế cho cơ sở kinh doanh chỉ sản xuất hàng hóa, cung ứng dịch vụ chịu thuế suất thuế giá trị gia tăng 5%. Trong khi đó, thuế giá trị gia tăng đầu vào của chi phí có mặt hàng chịu thuế suất 10% nên lũy kế thuế giá trị gia tăng liên tục có khấu trừ. Việc khống chế 5% để đảm bảo bản chất như đã nêu ở trên đảm bảo không giải quyết hoàn thuế cho hàng tồn kho. Quy định này tạo sự bình đẳng giữa các doanh nghiệp, cơ sở kinh doanh sản xuất, cung ứng dịch vụ chịu thuế suất khác nhau. Do đó, tôi đề nghị xem xét, sửa đổi lại để đảm bảo số thuế giá trị gia tăng được hoàn không vượt quá 5% doanh thu của hàng hóa, dịch vụ chịu thuế 5%, trừ hoạt động thanh lý tài sản nêu ở trên.

Thứ tư, về kỹ thuật lập pháp. Tôi đề nghị xem xét các nội dung sau:

Một là, đối với các nội dung giao quy định chi tiết. Tôi đề nghị cần xem xét lại để bảo đảm sự chặt chẽ, chính xác, không bị trùng lặp hoặc thừa, không cần thiết. Cụ thể, đoạn cuối của Điều 5 sau khoản 27 nội dung quy định thể hiện việc giao cho Chính phủ quy định chi tiết điều này, vừa giao cho Bộ Tài chính quy định một phần nội dung của điều này, tôi đề nghị rà soát lại, xem lại nội dung cho phù hợp và thiết kế thành một khoản riêng để quy định về nội dung giao quy định chi tiết điều này. Tại Điều 7 thể hiện một số điểm, khoản trong điều luật có nội dung giao cho Chính phủ quy định và phía cuối Điều 7 tiếp tục giao cho Chính phủ quy định chi tiết điều này dẫn đến sự trùng lặp.

Hai là, về hiệu lực thi hành. Tôi đề nghị rà soát lại nội dung tại khoản 1 và khoản 3 Điều 17. Cụ thể, khoản 1 quy định luật này có hiệu lực từ ngày 1/7/2025 quy định về mức doanh thu của hộ cá nhân kinh doanh thuộc đối tượng chịu thuế tại khoản 25 Điều 5 luật này và khoản 3 điều này có hiệu lực thi hành từ 1/1/2026. Theo nội dung tại khoản 1 vừa trích dẫn, nội dung khoản 3 Điều 17 cũng có hiệu lực thi hành từ 1/1/2026. Tôi đề nghị rà soát để đảm bảo thời điểm có hiệu lực thi hành được quy định tại khoản 1 và khoản 3 không có sự mâu thuẫn.

Xin cảm ơn Quốc hội.