Nhiệm vụ trọng tâm trong giai đoạn đầu vận hành

Bước sang giai đoạn đầu vận hành mô hình chính quyền hai cấp, khối lượng công việc đặt ra cho các cấp ủy, chính quyền địa phương là rất lớn. Để mô hình mới nhanh chóng đi vào ổn định và phát huy hiệu quả, cần đặc biệt tập trung vào một số nhiệm vụ trọng tâm sau:

Kiện toàn bộ máy, ổn định tổ chức: Nhanh chóng hoàn thiện cơ cấu tổ chức của chính quyền mới ở cấp xã và điều chỉnh tổ chức cấp tỉnh phù hợp. Điều này bao gồm việc ban hành quy chế làm việc, xác định rõ chức năng, nhiệm vụ của các cơ quan, bố trí, sắp xếp lại đội ngũ cán bộ, công chức. Ngay trong những ngày đầu, nhiều địa phương đã khẩn trương xây dựng lại quy chế hoạt động, thành lập các ban HĐND, các cơ quan chuyên môn thuộc UBND xã, cũng như các chi bộ Đảng trong cơ quan chính quyền và đoàn thể. Ổn định bộ máy là tiền đề để mọi hoạt động được thông suốt, tránh lúng túng khi thay đổi mô hình.

Phó Chủ tịch Thường trực HĐND tỉnh Lê Tiến Lam thăm Trung tâm Phục vụ hành chính công xã Lương Sơn

Phát triển kinh tế – xã hội tại địa phương: Chính quyền cấp xã cần bắt tay ngay vào thực hiện các nhiệm vụ phát triển kinh tế – xã hội theo kế hoạch năm 2025 và giai đoạn tiếp theo. HĐND nhiều xã mới thành lập đã ban hành nghị quyết về mục tiêu phát triển kinh tế – xã hội, đảm bảo an sinh trong năm 2025, thể hiện quyết tâm không để chậm trễ các chương trình phát triển địa phương. Việc sáp nhập đơn vị hành chính cũng được coi là cơ hội để mở rộng không gian phát triển, tập trung nguồn lực tốt hơn cho xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh. Các xã sau sáp nhập tại Thanh Hóa đã cam kết “không chờ đợi mà bắt tay vào việc ngay lập tức”, phấn đấu chuyển mình mạnh mẽ cả về tư duy và thực tiễn lãnh đạo. Mục tiêu cuối cùng là thúc đẩy kinh tế địa phương tăng trưởng, đời sống người dân được nâng cao trong mô hình quản trị mới.

Cải cách hành chính, phục vụ nhân dân hiệu quả: Mô hình hai cấp đòi hỏi cải cách hành chính mạnh mẽ để bù đắp việc xóa bỏ cấp trung gian. Các thủ tục, quy trình xử lý công việc cần được rà soát, đơn giản hóa để người dân, doanh nghiệp không bị ảnh hưởng bởi thay đổi tổ chức. Ngay tại lễ công bố ngày 30/6, các địa phương đã xác định quyết tâm đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, không để xảy ra gián đoạn, ùn tắc hồ sơ trong giai đoạn chuyển tiếp. Việc thành lập các Trung tâm phục vụ hành chính công cấp xã ở Thanh Hóa là một bước đi cụ thể, nhằm đưa dịch vụ công đến gần dân nhất. Đội ngũ cán bộ xã được quán triệt phải “gần dân, trọng dân, hành động vì dân, lấy hiệu quả phục vụ người dân và doanh nghiệp làm thước đo”. Cải cách hành chính trong mô hình mới không chỉ là yêu cầu nội tại, mà còn là thước đo để nhân dân đánh giá sự thành công của chính quyền hai cấp.

Phó Chủ tịch HĐND tỉnh Nguyễn Quang Hải tặng hoa chúc mừng kỳ họp HĐND xã Tây Đô lần thứ Nhất 

nhiệm kỳ 2021 - 2026 

Đảm bảo quốc phòng – an ninh, trật tự an toàn xã hội: Trong quá trình sắp xếp lại địa bàn và bộ máy, các địa phương đặc biệt chú trọng giữ vững an ninh chính trị và trật tự an toàn xã hội. Lực lượng công an, quân sự ở cơ sở được kiện toàn, sẵn sàng ứng trực trong tình huống có phát sinh vấn đề an ninh do việc sáp nhập đơn vị hành chính. Ngay ngày 1/7, lực lượng vũ trang các địa phương đã vào cuộc với tinh thần “khẩn trương, nghiêm túc, thận trọng và quyết liệt” để bảo đảm an ninh trên địa bàn sau sắp xếp. Cấp ủy, chính quyền các xã mới cũng đề cao nhiệm vụ giữ ổn định địa bàn, phòng ngừa tội phạm, tệ nạn có thể lợi dụng giai đoạn chuyển giao. Song song đó, công tác tuyên truyền, vận động nhân dân chấp hành pháp luật, quy định mới được đẩy mạnh, góp phần giữ vững thế trận quốc phòng toàn dân và an ninh nhân dân vững chắc trong tình hình mới.

Phát huy vai trò của nhân dân và các tổ chức chính trị – xã hội: Mô hình chính quyền hai cấp sẽ chỉ thực sự thành công khi có sự tham gia tích cực của người dân và các đoàn thể. Việc sắp xếp hành chính lần này được thực hiện trên tinh thần lấy người dân làm trung tâm, do đó mọi chủ trương, kế hoạch cần có sự đồng thuận từ cơ sở. Các Ủy ban MTTQ và tổ chức chính trị – xã hội ở cấp xã sau khi kiện toàn đã và đang tích cực tuyên truyền, vận động để người dân hiểu rõ chủ trương, ủng hộ các quyết sách của chính quyền. Đồng thời, MTTQ và đoàn thể đóng vai trò cầu nối, giám sát hoạt động của chính quyền, phản ánh kịp thời ý kiến nhân dân, góp phần xây dựng chính quyền “gần dân, sát dân” đúng nghĩa. Phát huy dân chủ ở cơ sở, thực hiện phương châm “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra” sẽ tạo nên sức mạnh tổng hợp, đảm bảo mọi chính sách của mô hình mới đều hướng tới lợi ích chung và được nhân dân đồng tình cao.

Thời cơ, thách thức và yêu cầu đồng thuận cho chặng đường mới

Có thể khẳng định, mô hình chính quyền địa phương hai cấp được triển khai từ 1/7/2025 là một bước chuyển có tính nền tảng, mang lại cả thời cơ lẫn thách thức cho sự phát triển địa phương. Về thời cơ, bộ máy tinh gọn hơn hứa hẹn tăng tốc độ xử lý công việc, giảm tầng nấc trung gian, từ đó các chủ trương, chính sách sẽ đến với người dân, doanh nghiệp nhanh hơn. Việc quản lý tập trung ở cấp tỉnh giúp quy hoạch, kế hoạch được thống nhất, nguồn lực phân bổ hiệu quả, trong khi cấp xã sâu sát cơ sở sẽ làm tốt hơn công tác chăm lo đời sống nhân dân, phát triển nông thôn mới. Nếu vận hành tốt, mô hình mới sẽ tạo động lực thúc đẩy kinh tế – xã hội phát triển bền vững, củng cố niềm tin của người dân vào chính quyền. Đây chính là “vận hội lớn” để các địa phương như Thanh Hóa bứt phá, phát huy tiềm năng sẵn có trong giai đoạn mới.

Toàn cảnh Hội nghị Ban Chấp hành Đảng bộ xã Thắng Lợi

Tuy nhiên, thách thức đặt ra cũng không nhỏ. Trước hết là thách thức về con người và năng lực bộ máy: khi cấp huyện không còn, khối lượng công việc dồn về tỉnh và xã tăng lên, đòi hỏi đội ngũ cán bộ phải thích ứng nhanh, làm việc với trách nhiệm cao hơn. Như ở xã Lương Sơn, bài toán thiếu cán bộ đã lộ diện ngay ngày đầu – vấn đề này không chỉ riêng Lương Sơn mà nhiều địa phương khác cũng gặp phải. Việc sát nhập đơn vị hành chính cũng phát sinh những khó khăn về quản lý địa bàn rộng hơn, dân số đông hơn, nguy cơ xáo trộn bộ máy nhân sự và tư tưởng cán bộ, người dân. Bên cạnh đó, mô hình mới yêu cầu điều chỉnh hàng loạt văn bản pháp quy, quy trình phối hợp giữa các cấp, các ngành. Trong thời gian đầu, không tránh khỏi lúng túng nhất định khi vận hành, hoặc có nguy cơ gián đoạn cục bộ nếu chuẩn bị không kỹ. Đây chính là “khó khăn, vướng mắc phía trước” mà lãnh đạo các cấp đã nhận diện và cảnh báo, yêu cầu phải có giải pháp kịp thời.

Để vượt qua thách thức, nắm bắt cơ hội, điều quan trọng bậc nhất là sự đồng thuận và quyết tâm cao từ tất cả các chủ thể: cấp ủy Đảng, chính quyền và nhân dân. Thực tế triển khai những ngày qua cho thấy, nơi nào cấp ủy, chính quyền vào cuộc quyết liệt, sâu sát cơ sở, nơi đó việc chuyển đổi diễn ra suôn sẻ, người dân đồng tình ủng hộ. Tổng Bí thư Tô Lâm từng kêu gọi toàn hệ thống chính trị “chung tay, đồng lòng, đoàn kết, nhất trí” để thực hiện thành công mô hình chính quyền hai cấp. Đây cũng là khẩu hiệu hành động cho chặng đường mới: đòi hỏi mỗi cán bộ, đảng viên nêu cao tinh thần trách nhiệm, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm vì lợi ích chung; mỗi cơ quan, đơn vị chủ động sáng tạo, phối hợp nhịp nhàng; và mỗi người dân phát huy tinh thần làm chủ, tích cực tham gia cùng chính quyền. Lãnh đạo Chính phủ đã đề nghị tỉnh Thanh Hóa nói riêng cần phát huy truyền thống cách mạng, nêu cao tinh thần đoàn kết, thống nhất, không ngừng đổi mới sáng tạo, quyết tâm phấn đấu đạt các mục tiêu phát triển cao nhất. Tinh thần ấy cũng cần được lan tỏa ở mọi địa phương trên cả nước.

Tóm lại, việc chính thức triển khai mô hình chính quyền địa phương hai cấp vào ngày 1/7/2025 là một bước chuyển mang tính lịch sử và nền tảng. Nó tạo điều kiện thuận lợi để bộ máy chính quyền hoạt động hiệu quả hơn, gần dân hơn, đồng thời đặt ra yêu cầu đổi mới và nỗ lực vượt bậc đối với cả hệ thống chính trị. Thời cơ lớn đang mở ra, song đi kèm với đó là những thách thức không nhỏ. Tin tưởng rằng, với sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng, hành lang pháp lý đầy đủ của Nhà nước, cùng tinh thần trách nhiệm, đồng thuận cao từ cấp ủy, chính quyền và nhân dân, chúng ta sẽ biến thách thức thành cơ hội, vận hành thành công mô hình chính quyền hai cấp, tạo động lực đưa các địa phương phát triển bền vững, góp phần vào sự hưng thịnh chung của đất nước trong giai đoạn mới.