Tham dự Hội nghị hôm nay, lời đầu tiên cho phép tôi xin kính gửi tới quý vị đại biểu và toàn thể các đồng chí tham dự Hội nghị lời chúc sức khỏe, hạnh phúc.

Thay mặt Thường trực HĐND thị xã Bỉm Sơn, Tôi xin chia sẻ một số kinh nghiệm về hoạt động chất vấn và trả lời chất vấn tại kỳ họp HĐND Thị xã.

Trong nhiệm 2016-2021, HĐND Thị xã Bỉm Sơn đã quan tâm nâng cao chất lượng thảo luận và hoạt động chất vấn tại các kỳ họp, trong phạm vi thời gian tổ chức mỗi kỳ họp từ 1,5 - 2 ngày, chủ tọa kỳ họp đã linh hoạt điều hành để tạo điều kiện cho 40% đại biểu tham dự có cơ hội được tham gia thảo luận và chất vấn những vấn đề được cử tri quan tâm, phiên chất vấn, trả lời chất vấn được thị xã truyền thanh trực tiếp; nên đã thu hút được sự quan tâm của cử tri, được nhân dân thị xã đánh giá cao.  

Nội dung chất vấn tập trung vào những vấn đề nổi cộm như công tác quản lý đất đai, ô nhiễm môi trường, vấn đề cung cấp dịch vụ điện, nước sinh hoạt cho nhân dân và những vấn đề cử tri có kiến nghị nhiều lần nhưng chưa được cơ quan có thẩm quyền giải quyết dứt điểm. Với tinh thần dân chủ và thẳng thắn các buổi chất vấn tại kỳ họp HĐND đã thu hút được đông đảo cử tri trên địa bàn Thị xã quan tâm theo dõi; một số nội dung chất vấn được đánh giá có chất lượng và sát với  tình hình của địa phương, điển hình như chất vấn Lãnh đạo Công an Thị xã trong công tác kiểm tra, xử lý xe chở quá tải trọng, đậu đỗ không đúng nơi quy định gây cản trở giao thông tại tuyến đường Trần Hưng Đạo, phường Ba Đình, đường Hai Bà Trưng phường Ngọc Trạo; hay chất vấn trưởng phòng TNMT về tiến độ cấp giấy chứng nhận QSD đất………

Thông thường, trước khi kỳ họp diễn ra 15 ngày, Thường trực HĐND Thị xã có văn bản đề nghị các đại biểu đăng ký ý kiến chất vấn vào phiếu chất vấn đối với UBND và các ngành chức năng gửi đến thường trực HĐND Thị xã. Với quan điểm xem hoạt động chất vấn là công cụ giám sát trực tiếp, nhằm tăng cường hiệu lực và hiệu quả hoạt động của HĐND thị xã. Trong nhiệm kỳ 2016 – 2021 và trải qua 3 kỳ họp của HĐND Thị xã nhiệm kỳ 2021 -2026 hoạt động chất vấn tại kỳ họp của HĐND Thị xã ngày càng thiết thực và có chiều sâu, công tác chuẩn bị cho hoạt động chất vấn được chuẩn bị chu đáo; tổ chức chất vấn thực hiện nghiêm túc, hiệu quả; câu hỏi chất vấn ngắn gọn, rõ ràng, có trọng tâm, thể hiện được những vấn đề bức xúc của cử tri. Các đại biểu HĐND đã mạnh dạn hơn trong việc tranh luận, truy vấn đến cùng để làm rõ vấn đề; các đại biểu phụ trách các lĩnh vực được chất vấn cơ bản trả lời thẳng thắn, đáp ứng được yêu cầu đề ra. Với cách làm này hoạt động chất vấn đã thực sự có trọng tâm, trọng điểm, không bị dàn trải, giải quyết được những vấn đề bức xúc, nổi cộm trong thực tiễn ở địa phương. Đối với nội dung chất vấn cần phải điều tra, xác minh mà chưa thể trả lời trực tiếp tại kỳ họp thì Hội đồng nhân dân quyết định cho trả lời tại kỳ họp sau của HĐND hoặc cho trả lời bằng văn bản gửi đến đại biểu đã chất vấn và Thường trực HĐND.

Hoạt động chất vấn và trả lời chất vấn tuy đã có nhiều đổi mới và đạt được kết quả nhất định. Tuy nhiên còn một số hạn chế:     

Một là: Một số ít đại biểu HĐND và người bị chất vấn chưa nhận thức đúng tầm quan trọng của việc chất vấn và trả lời chất vấn nên còn e ngại, chưa thật sự cởi mở. Số ý kiến chất vấn vẫn còn ít, thường mỗi kỳ họp có từ 5 đến 6 ý kiến; nội dung trả lời chất vấn ở một số lĩnh vực còn chưa cụ thể, chưa xác định rõ trách nhiệm, nguyên nhân, chưa đi thẳng vào vấn đề chất vấn.

Hai là: Một số ý kiến chất vấn chưa được chuẩn bị chu đáo nên chưa phản ánh đúng thực trạng, chưa đi sâu vào những vấn đề bức xúc đang được cử tri thị xã quan tâm như về công tác bảo vệ môi trường, quản lý đất đai, quản lý đô thị và trật tự an toàn xã hội.

Ba là: Trong trả lời chất vấn vẫn còn một số những nội dung được trả lời chất vấn chưa rõ ràng, thường đổ lỗi cho yếu tố khách quan, hoặc trả lời chung chung, chưa thấy rõ trách nhiệm cá nhân trong việc thực hiện nhiệm vụ (trả lời chất vấn của Chi nhánh cấp nước Bỉm Sơn tại kỳ họp thứ 3 về giá vật tư, giá nhân công lắp đặt đường ống nước sinh hoạt cho nhân dân hiện nay là quá cao)  hay một số  vụ việc phức tạp đã trả lời của cơ quan chức năng tại nhiều kỳ họp vẫn chưa giải quyết dứt điểm, chưa có giải pháp khắc phục cụ thể như thời gian nào thì khắc phục xong.

 Nguyên nhân những hạn chế là do đại biểu hoạt động kiêm nhiệm, điều kiện thu thập và phân tích thông tin của một số đại biểu còn hạn chế, hơn nữa tài liệu kỳ họp quá nhiều, không có thời gian nghiên cứu kỹ, từ đó nắm không chắc nội dung vấn đề cần chất vấn, do đó ngại không muốn chất vấn. Mặc khác, mỗi đại biểu cũng làm việc ở cơ quan, hàng ngày có quan hệ công tác nên khi chất vấn cũng e ngại, nể nang.

Từ thực trạng, hạn chế nêu trên, cho chúng ta thấy rằng việc thực hiện hoạt động thảo luận và chất vấn tại kỳ họp của HĐND với những kết quả đạt được so với yêu cầu và mong muốn của cử tri vẫn chưa cao.

Trên cơ sở thực tiễn hoạt động của HĐND Thị xã Bỉm Sơn nhiệm kỳ qua, Thường trực HĐND xin mạnh dạn trao đổi với Hội nghị một số giải pháp để nâng cao chất lượng hoạt động chất vấn như sau:  

Một là, Để hoạt động chất vấn của HĐND đạt kết quả cao, đầu tiên phải thực hiện thật tốt công tác chuẩn bị cho hoạt động chất vấn; trong quá trình chuẩn bị cho kỳ họp, TTHĐND cần bàn bạc, thảo luận thật kỹ để lựa chọn nội dung chất vấn, đây là một vấn đề rất quan trọng, nếu lựa chọn vấn đề chất vấn tốt, phù hợp với những vần đề cử tri và nhân dân quan tâm, lựa chọn được những vấn đề bức thiết đối với sự phát triển của địa phương thì hoạt động chất vấn sẽ thu hút được sự quan tâm của nhiều đại biểu, của nhân dân và cử tri, tạo ra không khí sôi nổi khi thực hiện chất vấn, thể hiện được chất lượng của kỳ họp nói chung và hoạt động chất vấn nói riêng.

Đồng thời cùng với việc xác định nội dung chất vấn; Thường trực HĐND cần phải yêu cầu các cơ quan chuyên môn, nhất là người bị chất vấn chuẩn bị thật kỹ lưỡng, nghiêm túc nội dung chất vấn.

Hai là, Trong tổ chức chất vấn tại mỗi kỳ họp HĐND có rất nhiều vấn đề được đại biểu HĐND quan tâm đặt câu hỏi chất vấn, song để buổi chất vấn sôi động và hiệu quả Chủ tọa kỳ họp cần xác định và gợi ý để đại biểu đặt câu hỏi chất vấn theo nội dung chất vấn, tránh “đi lạc” nội dung chất vấn. Người đặt câu hỏi chất vấn cần nghiên cứu và nâng cao kỹ năng chất vấn, câu hỏi chất vấn cần ngắn gọn, dễ hiểu đi thẳng vào vấn đề cần chất vấn, đặc biệt cần yêu cầu đối tượng bị chất vấn xác định rõ trách nhiệm và hướng giải quyết, thời gian giải quyết để đại biểu HĐND tiếp tục giám sát quá trình thực hiện, không nên đặt câu hỏi mang tính yêu cầu cung cấp thông tin, làm giảm tác dụng của hoạt động chất vấn.

Ba là, Đối với nội dung trả lời chất vấn: Người trả lời chất vấn cần trả lời thẳng vào trọng tâm câu hỏi, không giải trình quá dài, tránh sa vào báo cáo thành tích hoặc vòng vo né tránh mà trả lời phải đúng vào vấn đề được yêu cầu, cần thẳng thắn nhận trách nhiệm nếu nội dung chất vấn đề cập đến những tồn tại thuộc lĩnh vực mình phụ trách. Đưa ra những giải pháp nhằm khắc phục những vấn đề mà nội dung chất vấn nêu. Hoặc có thể ghi nhận nội dung chất vấn sẽ trả lời cho người chất vấn sau nếu chưa trả lời được tại thời điểm chất vấn cần phải có thời gian nghiên cứu kiểm tra thực hiện. Người trả lời chất vấn tại kỳ họp nên trình bày ngắn gọn, sinh động đi thẳng vào trọng tâm, trọng điểm xác định rõ trách nhiệm và hướng giải quyết, thời gian giải quyết vấn đề.

Bốn là, Ngoài việc trả lời tại kỳ họp, người được chất vấn còn phải trả lời bằng văn bản để đại biểu HĐND thông tin lại cho cử tri tại các kỳ tiếp xúc cử tri. Người trả lời chất vấn phải nghiêm túc giữ đúng lời hứa của mình, phải tập trung giải quyết tốt những nội dung được chất vấn đúng yêu cầu và thời gian đã hứa.

Năm là, Tại các kỳ họp có nội dung chất vấn HĐND cần ban hành Nghị quyết về việc chất vấn làm cơ sở pháp lý quan trọng để đại biểu HĐND theo dõi giám sát việc thực hiện lời hứa sau chất vấn của người được chất vấn.

Đại biểu HĐND thực hiện tốt quyền chất vấn là thể hiện năng lực và trách nhiệm của người đại biểu trước cử tri góp phần nâng cao vị thế của người đại biểu dân cử trong cơ quan quyền lực nhà nước hiện nay.

Trên đây là một số nội dung về hoạt động chất vấn và trả lời chất vấn của Thường trực HĐND Thị xã Bỉm Sơn, rất mong nhận được ý kiến đóng góp của các quý đại biểu. Xin trân trọng cảm ơn!